Οι συνειδήσεις μιας παρέας λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Ο,τι πλεονάζει στη μία θα εισρεύσει στην άλλη
Πρέπει, γενικά, να εμποδίζουμε τα παιδιά από του να συναναστρέφονται
φαύλους ανθρώπους, δεδομένου ότι παίρνουν κάποιο μέρος της κακίας τους.
Αυτό το παράγγελμα δίνει ο Πυθαγόρας με τις αινιγματώδεις φράσεις του,
τις οποίες θα παραθέσω και θα εξηγήσω· αυτές, άλλωστε, έχουν σημαντική
συμβολή όσον αφορά την απόκτηση της αρετής. Για παράδειγμα: “Μην
δοκιμάσεις μελανούρια”, που σημαίνει μη συναναστρέφεσαι μαύρους στην
ψυχή, για τον κακό τους χαρακτήρα....“Μην περνάς πάνω από τον ζυγό”, που σημαίνει ότι πρέπει να σέβεσαι ιδιαίτερα τη δικαιοσύνη και να μην την παραβαίνεις. “Μην κάθεσαι πάνω σε χοίνικα”, δηλαδή να αποφεύγεις την αργία και να προνοείς για να προετοιμάσεις τα απαραίτητα εφόδια. “Μη δίνεις το χέρι σου στον καθένα”, αντί να πει μην κάνεις πολύ εύκολα σχέσεις».
Πλουτάρχου «Ηθικά, Τόμος 1, Περί παίδων αγωγής», εκδόσεις Κάκτος, σελ. 85.
Ο Πλούταρχος αποσυμβολίζει μερικές από τις αινιγματικές φράσεις που έλεγαν οι μυημένοι στον πυθαγορισμό, για να δείξει πόσο πολύ μπορούν να επηρεάσουν οι συναναστροφές τους νέους. Ολα μπορούν να επηρεάσουν και όλα μπορούν να μεταδοθούν από τον έναν στον άλλον. Οι ψυχές και οι συνειδήσεις μιας παρέας λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Ο,τι πλεονάζει στη μία θα εισρεύσει στην άλλη κ.ο.κ. Γι' αυτό χρειάζεται τεράστια προσοχή η διαμόρφωση του ευρύτερου περιβάλλοντος κάθε νέου. Με παρέα φαύλων το παιδί είναι βέβαιο ότι θα διαφθαρεί. Η κακότητα, η διαφθορά, η διαστροφή, η αδικία, ναι, είναι κολλητικές.
Η ανατροφή των παιδιών και η καθοδήγηση των νέων προς την ευτυχία, την ευπραξία και την αρετή είναι ένα στοίχημα που ποτέ δεν μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι κερδήθηκε. Μπορεί να υπάρχουν στιγμές όπου το πολιτισμικό σύνολο διαμορφώνει ένα καλό πλαίσιο ανάπτυξης και εξέλιξης της νεότητας, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί και ένα δυσάρεστο «σενάριο». Ο ανθός της κοινωνίας να ταλαιπωρείται από την αστοχία των κρατικών δομών σε όλους τους τομείς και να εξωθείται σε αποκοπή από τον εθνικό κορμό διά της μεταναστεύσεως.
Επίσης, η Ιστορία έχει αποδείξει ότι υπάρχουν και περιπτώσεις όπου σε περιόδους γενικής πτώσης και παρακμής η νεότητα δύναται να σηκώσει στους ώμους της «το άρμα του ήλιου» και να το φέρει πάνω από τον δοκιμαζόμενο λαό. Οταν οι νέοι ξεστρατίζουν, είναι σίγουρο ότι κάποιοι ενήλικοι επέδειξαν πλημμέλεια στην εκτέλεση των παιδαγωγικών καθηκόντων τους. Οταν όλα δείχνουν να πηγαίνουν καλά, είναι πολύ νωρίς για... πανηγυρισμούς. Το μόνο που μπορούν να κάνουν οι γονείς και η πόλις γι' αυτό το θέμα είναι να αγωνίζονται διαρκώς και πεισμόνως, έχοντας ως βάσεις και θεμέλια την πνευματική παραγωγή των κολοσσών του ελληνικού πνεύματος. Η κλασική γραμματεία, πέρα από θησαυροφυλάκιο επιστημονικών γνώσεων και ανυπέρβλητων καλλιτεχνικών δημιουργημάτων, είναι η πιο έγκυρη, δοκιμασμένη και λειτουργική παιδευτική «συνταγή» που υπάρχει.
Ο Πλούταρχος (46-120 μ.Χ.), ο διάσημος, σεβαστός μύστης και φιλόσοφος που ανήκει στη «σχολή» του μέσου Πλατωνισμού και με έργο που αποτέλεσε μια «γέφυρα» που κατέληγε στο κίνημα των Νεοπλατωνικών, ασχολήθηκε επιμελώς με το θεωρητικό πρόβλημα της διαπαιδαγώγησης των νέων. Στο «Περί Παίδων Αγωγής» συνθέτει γνώσεις, μεθόδους και πληροφορίες από διάφορες σχολές σκέψης του αρχαίου ελληνικού κόσμου, τις εκλαϊκεύει και προσφέρει τη δική του οπτική για το ζήτημα, η οποία είναι αντιδιαμετρικά αντίθετη με την ανία της αγγαρείας, της διεκπεραίωσης μετάδοσης ενός αθροίσματος κανόνων.
Για τον Πλούταρχο η αποστολή του παιδαγωγού είναι θεϊκή. Το έργο αυτό παραμένει αθάνατο. Συγκεκριμένα αναφέρει:
«Από τα δικά μας αγαθά, όμως, η παιδεία είναι το μόνο αθάνατο και θεϊκό.
Τα κυριότερα όλων στοιχεία της ανθρώπινης φύσης είναι δύο, ο νους και ο λόγος. Ο νους, αφ' ενός, κυβερνάει τον λόγο, ενώ ο λόγος υπηρετεί τον νου, που δεν αλίσκεται από την τύχη, δεν αφαιρείται από τη συκοφαντία, δεν φθείρεται από την αρρώστια, δεν καταστρέφεται από τα γηρατειά.
Μόνο ο νους, δηλαδή, γηράσκοντας μπορεί να ανανεώνεται, και ο χρόνος, που αφαιρεί όλα τα άλλα, με τα γηρατειά, προσθέτει τη γνώση.
Ο πόλεμος, εξ άλλου, που σαν χείμαρρος παρασέρνει και σαρώνει τα πάντα, μόνο την παιδεία δεν μπορεί ν' αρπάξει».
Παναγιώτης Λιάκος
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου