Θολό το τοπίο στην Κύπρο. Η Άγκυρα μας οδηγεί στα δυο στενά με το καλημέρα του 2015…

Η δήλωση, η NAVTEX και ο Άιντα στη μέση…
Η ανικανότητα του Αναστασιάδη και τα παιχνίδια στο Κυπριακό

Οι διαπραγματεύσεις δεν υπάρχουν και δεν φαίνεται σχεδόν καθόλου με ποιον τρόπο θα μπορούσε να πάρουν μπρος ξανά

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ έχει περιπλακεί ή, ακόμα πιο απλά… το πράμα έχει βρομίσει…

Τώρα πια είναι δημοσίως γνωστό. Αφορμή, αν όχι και αιτία, για την πολύκροτη δήλωση του Προέδρου Αναστασιάδη ήταν η παρότρυνση του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ κ. Άιντα. Ήταν όμως «παρότρυνση» ή «ενθάρρυνση»; Υπάρχει διαφορά και τις τελευταίες μέρες, μέσα από τις αδιάκοπες πολιτικές συζητήσεις, ο Πρόεδρος κατηγορήθηκε ότι ενεργεί σύμφωνα με «υποδείξεις που δέχεται από τρίτους».

Γι’ αυτό και ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος έσπευσε να διευκρινίσει ότι μπορεί να υπήρξε ενθάρρυνση από τον απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέα, «αλλά η απόφαση ήταν αποκλειστικά του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος και δεν ενεργεί ποτέ κατόπιν υποδείξεων τρίτων, αλλά με μοναδικό γνώμονα το συμφέρον της χώρας». Με δυο λόγια, η κατάσταση έχει περιπλακεί ή, ακόμα πιο απλά… το πράμα έχει βρομίσει…

Μια δήλωση που δεν απέτρεψε τη NAVTEX (το Blame Game εντός συνόρων)

Το «μπλέξιμο» δεν αφορά όμως το πώς και γιατί ο Πρόεδρος έκανε αυτήν τη δήλωση. Υπάρχει σίγουρα κάποιο θέμα που θα πρέπει να διευκρινιστεί. Πίσω όμως από αυτό το θέμα ξεπροβάλλει το μείζον πρόβλημα. Οι διαπραγματεύσεις δεν υπάρχουν και δεν φαίνεται σχεδόν καθόλου με ποιον τρόπο θα μπορούσε να πάρουν μπρος ξανά.

Η «κατευναστική» δήλωση, όπως κατακρίνουν οι αντίπαλοί του, έπρεπε να έχει στόχο να ικανοποιήσει την Τουρκία ώστε να σταματήσει τις παραβιάσεις της ΑΟΖ και να μπορέσουν να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις. Στην πράξη όμως το αποτέλεσμα ήταν η Άγκυρα να εκδώσει καινούργια NAVTEX και έτσι δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν διαπραγματεύσεις.

Η «ζημιά» την οποία εντοπίζει η αντιπολίτευση και θεωρεί ότι ήδη έχει γίνει, αφού ουσιαστικά το φυσικό αέριο έχει γίνει δεκτό ως «αντικείμενο διαπραγμάτευσης», είναι το ένα. Το άλλο ζήτημα όμως είναι ότι, ακόμα και έτσι, δεν θα υπάρξουν στο ορατό μέλλον συνομιλίες.

Από την πλευρά της Κυβέρνησης υπογραμμίζουν ότι η πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας έφερε όφελος για την ελληνική πλευρά. Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος εξήγησε ότι μετά τη δήλωση Αναστασιάδη και την τουρκική αντίδραση τώρα είναι βέβαιο ότι την υπαιτιότητα για τη διακοπή των διαπραγματεύσεων την έχει η Τουρκία.

Ωστόσο, από το αντίπαλο στρατόπεδο σχολίαζαν με νόημα ότι «από αυτήν τη δήλωση προκύπτει η παραδοχή ότι ο Πρόεδρος, με την αποχώρηση από τις διαπραγματεύσεις και τους χειρισμούς του, δεν είχε καταφέρει να κάνει σαφές ποιος ευθυνόταν». Η αλήθεια είναι, όμως, ότι το «blame game» παίζεται περισσότερο εδώ στη Λευκωσία, μεταξύ των κυπριακών πολιτικών δυνάμεων, παρά διεθνώς…

Κλειστή επ’ αόριστον η πόρτα των διαπραγματεύσεων

Ταυτόχρονα, όμως, κάποια δυσφορία ή τουλάχιστον ανησυχία φαίνεται να υπάρχει και στο ίδιο το στρατόπεδο του Προέδρου Αναστασιάδη. Εκτός από καθαρές φωνές αντίρρησης, όπως εκείνη της ευρωβουλευτού Ελένης Θεοχάρους και μιας μικρής ομάδας βουλευτών καθώς και μελών του πολιτικού γραφείου του κόμματος, ακούγονται και μεμψιμοιρίες από την αντίθετη κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, παλιό συναγερμικό στέλεχος μάς έλεγε ότι «να φύγει ο Πρόεδρος από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων ήταν εύκολο, αλλά τώρα που θέλει να επιστρέψει ψάχνει και δεν βρίσκει από ποιαν πόρτα έχει βγει για να γυρίσει».

Η αλήθεια όμως είναι ότι, όπως μαθαίνουμε και από το περιβάλλον του, ο Πρόεδρος δεν σκέφτεται να μπει ξανά σε διαδικασία διαπραγμάτευσης όσο συνεχίζονται οι τουρκικές προκλήσεις. Αυτές οι προκλήσεις δεν φαίνεται όμως να τερματίζονται. Σύμφωνα με διπλωματικές πληροφορίες, εκείνο που ζητούσε η Άγκυρα και θα συνεχίσει να το επιδιώκει ως… μίνιμουμ είναι να τερματίσει η Λευκωσία κάθε δραστηριότητα σχετική με το φυσικό αέριο.

Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι μόνο πολιτικά ανέφικτο, είναι και τεχνικά αδύνατο. Παράγοντες με γνώση και ενημέρωση για το αντικείμενο δηλώνουν ότι εταιρείες σαν αυτές που έχουν αδειοδοτηθεί και δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ δεν υπάρχει περίπτωση να παίξουν τέτοια παιχνίδια. Δεν θα δέχονταν να διακόψουν ή να καθυστερήσουν τη δουλειά τους για πολιτικές σκοπιμότητες. Πρώτο, σημειώνουν, είναι απαγορευτικό το κόστος και, δεύτερο, θα είχαν και οι ίδιες σε τέτοια περίπτωση πρόβλημα αξιοπιστίας απέναντι στις αγορές και στη βιομηχανία τους.

Τελικά, ποιος ξεγέλασε ποιον; Ή μήπως κανένας, κανέναν;

Όλα δείχνουν λοιπόν ότι η Τουρκία θα συνεχίσει το… τροπάριο των παράλληλων ερευνών και οι συνομιλίες θα μείνουν στην… κατάψυξη. Ο ειδικός απεσταλμένος που παίζει το ρόλο του διαμεσολαβητή δεν φαίνεται να έχει τρόπο να παρέμβει αποτελεσματικά προς την τουρκική πλευρά. Αντίθετα, πολύ εύκολα ο κ. Άιντα φάνηκε προκαταβολικά να κάνει «άνοιγμα» στην τουρκική πλευρά. Αυτό σήμαινε η πρόσφατη συνέντευξή του, στην οποία είπε ότι το φυσικό αέριο σχετίζεται άμεσα με τις διαπραγματεύσεις και δεν μπορεί να αποσυνδεθεί.

Στο πρόσφατο περιστατικό με τη δήλωση Αναστασιάδη, κάποιοι είπαν ότι «ο Άιντα τον ξεγέλασε». Αλλά κάποιοι άλλοι δίνουν μεγαλύτερο βάθος στο πρόβλημα. Διευκρινίζοντας ότι ο διπλωμάτης του ΟΗΕ δεν είχε κανένα λόγο ή όφελος να «ξεγελάσει» τον Πρόεδρο, διερωτώνται μήπως ο κ. Άιντα δεν είναι ακόμα σε θέση να «διαβάσει» καλά τις κινήσεις και τη λογική της Άγκυρας. Το βέβαιο πάντως είναι ότι δεν φαίνεται να έχει αρκετή επιρροή πάνω στην τουρκική διπλωματία.

Η εικόνα όμως συμπληρώνεται και από την «εκλογική» διαδικασία που θα γίνει σε μερικούς μήνες στα κατεχόμενα. Όλα δείχνουν ότι κυριαρχεί και πάλιν ο Ντερβίς Έρογλου. Ανεξάρτητα όμως και από την «επανεκλογή» του ως επικεφαλής των Τουρκοκυπρίων, το διάστημα αυτού του πρώτου τριμήνου ή τετραμήνου πρέπει να θεωρείται νεκρό για τις διαπραγματεύσεις.

Τα όσα θα συμβούν στο ενδιάμεσο, είτε με την πρόοδο των διαδικασιών στον βυθό της κυπριακής θάλασσας και ίσως την κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων, δεν πρόκειται να διευκολύνουν τα πράγματα. Εξάλλου, επιβαρυντικός παράγοντας θα είναι και μια πιθανή κυβερνητική περιπέτεια στην Αθήνα.

Τρυπάνια κατεβαίνουν και οι τόνοι ανεβαίνουν

ΜΠΡΟΣΤΑ σε αυτά τα δεδομένα υπάρχουν όμως και πιο ψύχραιμοι πολιτικοί παρατηρητές που προσπαθούν να δουν… πέρα από το φυσικό αέριο. Στέλεχος από την κυβερνητική παράταξη -που ήθελε να κρατήσει την ανωνυμία του- σχολίαζε λέγοντας ότι «κάποιοι ξεχνούν ότι και πριν από το “Μπαρμπαρός”, που οι διαπραγματεύσεις ουσιαστικά είχαν φτάσει σε αδιέξοδο, ήδη έψαχναν τεχνητές μεθόδους ανάνηψης, αφού η τουρκική πλευρά ουδέποτε εννοεί να συζητήσει κάτι άλλο εκτός από τα δυο κράτη».

Σύμφωνα με αυτήν την ανάλυση, το φυσικό αέριο φαίνεται μάλλον να αποκρύβει παρά να προκαλεί το αδιέξοδο. Από την άλλη, οι δυνάμεις που αντιμάχονται την πολιτική Αναστασιάδη στο Κυπριακό φαίνεται να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και έχουν ανεβάσει τους τόνους. Συνταγές ακούγονται πολλές. Να προσφύγουμε στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, να καταγγείλουμε στο επόμενο Συμβούλιο Κορυφής της Ε.Ε., να κλείσουμε το οδοφράγματα και γενικά να τερματιστεί η πολιτική του καλού παιδιού.

Θα μπορούσε όμως να αποδώσει κάποια προσπάθεια της Κύπρου, να διακόψει εντελώς την έτσι κι αλλιώς βαλτωμένη ενταξιακή πορεία της Τουρκίας; Ή ακόμα τι θα ήταν το αποτέλεσμα, αν τυχόν η Κύπρος προσπαθούσε να κόψει ευρωπαϊκά κονδύλια προς την Άγκυρα; Το ερώτημα είναι κατά πόσο με τέτοιες κινήσεις φαντάζεται κανένας την Άγκυρα να έρχεται και να συνομιλεί λογικά και με τρόπο που να καταλήξουμε σε κάποια… «καλή συμφωνία» για το Κυπριακό.

Πολύπειρος ακαδημαϊκός αναλυτής σημείωνε τις προάλλες ότι «και ανάποδα αν μπορούσαν να κρεμάσουν την Τουρκία, δεν υπάρχει περίπτωση να σταματήσει να χτίζει ένα δικό της κράτος στην Κύπρο και να διεκδικεί γενικά λόγο στις κυπριακές υποθέσεις». Αν αληθεύει αυτή η διαπίστωση, καταλαβαίνει κάποιος ότι στο «ορατό μέλλον» όλες οι απόπειρες της δικής μας πλευράς, είτε είναι «μαλακές» είτε «σκληρές», μάλλον ματαιοπονούν.

Μήπως, λοιπόν, τελικά το μεγαλύτερο καθήκον και στόχος της κυπριακής κυβέρνησης είναι να συνεχίσει απρόσκοπτα τη διαδικασία εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων;

Φυσικά κάποιοι απαντούν αμέσως ότι «η Τουρκία δεν πρόκειται να επιτρέψει κάτι τέτοιο». Επομένως; Μάλλον χρειάζεται άμεσα επανακαθορισμός στόχων και τακτικής. Γιατί φαίνεται να μας οδηγεί η Άγκυρα στα δυο στενά με το καλημέρα του 2015. Και να μεταδίδεται γρήγορα η κατήφεια και η μουρμούρα και στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Ασχέτως, μάλιστα, αν ο Χάρης Γεωργιάδης βγει ή όχι τελικά στις αγορές…

Του Χρύσανθου Τσουρούλλη

Πηγή