Το ταφικό αίνιγμα της Αμφίπολης

Σε ποια σημαντικότερη προσωπικότητα από το βασιλιά Φίλιππο Β', που δεν είναι όμως ο Μ. Αλέξανδρος, μπορεί να ανήκει ο τάφος της αρχαίας Αμφίπολης;

Η αγωνία για τον άνθρωπο που είναι θαμμένος στον περίλαμπρο -όπως όλα δείχνουν- τύμβο του λόφου Καστά στην αρχαία Αμφίπολη, κορυφώνεται όσο περνούν οι μέρες. Το ίδιο και οι προσδοκίες της τοπικής κοινωνίας...

Φάντης μπαστούνης εμφανίστηκε ο πρωθυπουργός στο λόφο Καστά. Κάντε λίγες ημέρες υπομονή, δήλωσε, προετοιμάζοντας σκηνικό για κάποιο θαύμα§Το μέγεθος του περιβόλου φτάνει τα 498 μέτρα, τη στιγμή που ο περίβολος στον τάφο του βασιλιά Φιλίππου Β', πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στη Βεργίνα, ήταν κάτω από 200 μ. Το μέγεθος του περιβόλου δείχνει ότι ο τάφος ανήκει σε μια πολύ σημαντική προσωπικότητα. Φτάνει τα 498 μέτρα, τη στιγμή που ο περίβολος στον τάφο του βασιλιά Φιλίππου Β', πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στη Βεργίνα, ήταν κάτω από 200 μ. Αρα, μία ακόμη πιο σημαντική προσωπικότητα βρίσκεται θαμμένη εκεί. Ο τάφος χρονολογείται στο 325 με 300 π.Χ. και είναι μεταγενέστερος του θανάτου του Μακεδόνα στρατηλάτη, ο οποίος πέθανε το 323 π.Χ. Και είναι γνωστό ότι τον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου επισκέφτηκε στην Αλεξάνδρεια ο Ιούλιος Καίσαρας, πάρα πολλά χρόνια αργότερα. Σε ποια λοιπόν σημαντικότερη προσωπικότητα από τον βασιλιά Φίλιππο Β', που δεν είναι όμως ο Μ. Αλέξανδρος, μπορεί να ανήκει ο τάφος της αρχαίας Αμφίπολης; Σε κάποιον διάδοχο του Μ. Αλεξάνδρου;
Ο ιδρυτής της Θεσσαλονίκης, Κάσσανδρος, ήταν ένας αιμοσταγής δολοφόνος, που μετέτρεψε το θρόνο του μακεδονικού βασιλείου σε θρόνο του αίματος. Κυνήγησε και δολοφόνησε όσους ήταν στη σειρά πριν απ' αυτόν και σιγουρεύτηκε ότι δεν θα υπάρξει κανείς για να τον απειλήσει και να του πάρει το θρόνο. Δολοφόνησε τον ετεροθαλή αδερφό του, Φίλιππο Γ'-Αριδαίο και τη νεαρή και φιλόδοξη σύζυγό του, Αδέα-Αυριδίκη (317 π.Χ.). Δολοφόνησε την Ολυμπιάδα (316 π.Χ.). Στραγγάλισε τον 12χρονο βασιλιά Αλέξανδρο Δ' και δολοφόνησε τη μητέρα του Ρωξάνη στην Αμφίπολη (310 ή 306 π.Χ.).
Την ίδια τύχη είχαν ο νεαρός νόθος γιος του Μ. Αλεξάνδρου, Ηρακλής, και η μητέρα του Βαρσίνη στο δρόμο για τη Μακεδονία (309-308 π.Χ.).
Για όσους θεωρούν ότι στον τάφο μπορεί να είναι θαμμένη η Ρωξάνη, τη λογική απάντηση δίνει ο υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τασούλας. «Ο Κάσσανδρος κατέσφαξε τον Αλέξανδρο τον Δ' και τη Ρωξάνη και έδωσε εντολή να τους κρύψουν. Δεν συνάδει το κρύβω με το βάζω μέσα σε έναν τύμβο 30-40 μέτρων», τόνισε ο υπουργός Πολιτισμού σχετικά με τις ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες που έχουν κατακλύσει το Διαδίκτυο, έπειτα από την αρχαιολογική ανασκαφή.
Ο τύμβος, στον οποίο έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους, κατασκευάστηκε σε μια ιδιαίτερη τοποθεσία. Δεσπόζει στην περιοχή και έχει πανοραμική θέα προς την πεδιάδα των Σερρών, τον Στρυμόνα και τον Στρυμονικό Κόλπο, το Παγγαίο όρος και την αρχαία Αμφίπολη. Η είσοδός του «βλέπει» προς την Αμφίπολη. Δίνει την εντύπωση ότι όποιος είναι θαμμένος εκεί ήθελε να επιβλέπει και να ελέγχει την περιοχή, ακόμη και μετά το θάνατό του. Είτε για να εξακολουθεί να προστατεύει τους υπηκόους του από ξένους επιδρομείς είτε για να τους βλέπει να δουλεύουν και να προκόβουν στο διάβα των αιώνων.
Σύμφωνα με τα όσα έχει ανακοινώσει μέχρι στιγμής η επικεφαλής της ανασκαφής, προϊσταμένη της ΚΗ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κατερίνα Περιστέρη, τα δύο τελευταία χρόνια αποκαλύφτηκε ένας μοναδικός στον κόσμο ταφικός περίβολος, ύψους τριών μέτρων και μήκους 497 μέτρων, που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ. Το μεγάλο μέγεθος του περιβόλου δημιούργησε αμέσως συνειρμούς για το ποιοι μπορεί να είναι θαμμένοι εκεί. Μετά τη χρηματοδότηση με 100.000 ευρώ από το υπουργείο Πολιτισμού, οι ανασκαφές που σταμάτησαν το χειμώνα συνεχίστηκαν φέτος. Οι αρχαιολόγοι απομάκρυναν τους τόνους χώματος που σκέπαζαν το λόφο Καστά, και στη συνέχεια ολοκλήρωσαν την ανασκαφή του μεγαλοπρεπούς ταφικού περιβόλου. Σύμφωνα με την Κ. Περιστέρη, «κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. , διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης.
»Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή. Εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και το γιο του Αλέξανδρο Δ'». Ο ταφικός περίβολος φέρεται να έχει την υπογραφή του φημισμένου αρχιτέκτονα της εποχής εκείνης Δεινοκράτη, που, σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, ήταν και στενός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου. Οικοδομήθηκε από θασίτικο μάρμαρο που μεταφέρθηκε στην περιοχή με ειδικά πλοιάρια, ενώ οι μαρμάρινοι δρόμοι, επίσης από πλάκες θασίτικου μαρμάρου, τοποθετήθηκαν με ειδικούς γερανούς, κατασκευασμένους από ξύλο, σίδηρο και μολύβι, ίχνη των οποίων βρέθηκαν κατά την αρχαιολογική ανασκαφή.
Μια ευρύτερη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Αμφίπολης στην προσπάθεια να εντοπιστούν τα χαμένα αρχιτεκτονικά μέλη, οδήγησε την Κ. Περιστέρη και τους συνεργάτες της στο χώρο του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης, όπου τα χαμένα μέλη του περιβόλου βρέθηκαν είτε διάσπαρτα είτε εντοιχισμένα στη βάση του Λέοντος. Η χρονολόγηση τόσο του ταφικού περιβόλου όσο και του Λέοντα συμπίπτει και ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ. Οπως αποδείχτηκε από τις έρευνες, ο Λέων της Αμφίπολης ήταν αρχικά τοποθετημένος στην κορυφή του τύμβου και ορατός από όλη την περιοχή. Το μεγάλο μέγεθός του αποδίδεται στο ότι έπρεπε να ανταποκρίνεται στο μέγεθος του τάφου, αλλά και να μη φαίνεται πολύ μικρός όταν κάποιος τον έβλεπε από απόσταση. 
Πηγή