ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ. Ουκρανία: Μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας

Παρέμβαση των ΗΠΑ.

Κίνημα εκτός ελέγχου τρομάζει τις μεγάλες δυνάμεις.

Οι δεξιές και φασιστικές ηγεσίες και οι συγκρίσεις με το 2004 έχουν οδηγήσει αναλυτές να διαγράψουν ήδη προκαταβολικά σαν «αντιδραστικό» το κίνημα στην Ουκρανία. Και είναι αλήθεια ότι αν μείνει στα χέρια της «Γροθιάς», της «Πατρίδας» και της «Ελευθερίας» το κίνημα θα οδηγηθεί, με μαθηματική ακρίβεια, σε αδιέξοδο. Αλλά αυτό δεν είναι προδιαγεγραμμένο.

Φωτογραφία: Reuters Σε αρκετά από τα συλλαλητήρια οι διαδηλωτές έβριζαν "φασίστες" τον Γιανουκόβιτς και την κυβέρνησή του -κάτι που δεν άρεσε, σίγουρα, καθόλου ούτε στον Τιάγκνιμπο, τον ναζιστή ηγέτη της "Ελευθερίας", ούτε στους λιγοστούς οπαδούς του που βρίσκονταν στους δρόμους.
Το κίνημα βρίσκεται ουσιαστικά εκτός ελέγχου στην Ουκρανία. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει μέσα στις επόμενες μέρες και ώρες, καθώς η κυβέρνηση απειλεί να κατεβάσει το στρατό, ενώ ΕΕ, Ρωσία και ΗΠΑ, προσπαθούν να παρέμβουν υποκριτικά πνιγμένοι στους ανταγωνισμούς τους στην περιοχή.
Ο Αντώνης Σκαρπέλης σε ρεπορτάζ-ανταπόκριση από την Ουκρανία που έστειλε στην εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη, δίνει μια εμπεριστατωμένη εικόνα από τις διαδηλώσεις για τις πολιτικές συγκρούσεις που διαδραματίζονται καθώς κορυφώνεται η εξέγερση.
Μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας
Η εφημερίδα Financial Times έγραφε όταν ξεκινούσαν οι διαδηλώσεις στις 21 Νοεμβρίου, "οι Βρυξέλλες πρότειναν να επεκτείνουν την κοινή αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης έτσι ώστε να περιλάβει και την Ουκρανία με αντάλλαγμα, όμως, σαρωτικές μεταρρυθμίσεις".
Οι "μεταρρυθμίσεις της αγοράς" δεν είναι κάτι καινούργιο για τους Ουκρανούς που έχουν περάσει από χίλια κύματα το νεοφιλελεύθερο "δόγμα του σοκ".
Η "θεραπεία σοκ"... αλά ΔΝΤ-τρόικας, τη δεκαετία του 1990, όταν ανεξαρτητοποιήθηκε η Ουκρανία από τη Ρωσία, βούλιαξε την οικονομία.
Το ουκρανικό ΑΕΠ έπεσε μέσα σε μια δεκαετία κατά 60% βυθίζοντας τον πληθυσμό στην ανέχεια με το προσδόκιμο ζωής να πέφτει κατακόρυφα. Παρά τη σταδιακή βελτίωση στη δεκαετία του 2000, εξακολουθούσε το 2009 να είναι κατά τρία χρόνια μικρότερο από ότι ήταν το 1990. (Το 1990 ήταν 65 χρόνια, το 2009 62).
Οι ισχυροί γραφειοκράτες στις κορυφές του παλιού καθεστώτος ήταν οι μόνοι κερδισμένοι από τη "θεραπεία σοκ". Οπως στη Ρωσία και σε άλλες χώρες του "Ανατολικού Μπλοκ", τα προηγούμενα αφεντικά που κατείχαν τα υψηλά αξιώματα διοίκησης στα κλιμάκια της κρατικής γραφειοκρατίας του καθεστώτος, έγινα η "νέα" ελίτ και μετατράπηκαν σε βαθύπλουτους ολιγάρχες μέσα σε λίγα χρόνια.
Σήμερα στην Ουκρανία, 100 μόνο άνθρωποι διαθέτουν περιουσία ίση με το 40% του ΑΕΠ της χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας από τους πιο σημαντικούς εμπορικούς εταίρους της Ουκρανίας. Ο σημαντικότερος, όμως, συνεχίζει να είναι η Ρωσία. "Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν", γράφει η Financial Times, "κάλεσε την Ουκρανία να ενταχθεί στην οικονομική ζώνη που χτίζει με κάποιες από τις παλιές Σοβιετικές Δημοκρατίες, που συμπεριλαμβάνουν την Λευκορωσία και το Καζακστάν. Ασύμβατοι μεταξύ τους κανόνες κάνουν την ένταξη και στα δυο (την κοινή αγορά της ΕΕ και την οικονομική ζώνη της Ρωσίας) αδύνατη".
Τώρα οι Βρυξέλλες -που δηλώνουν σοκαρισμένες από τη βίαιη καταστολή σε βάρος των αντικυβερνητικών διαδηλωτών- απειλούν υποκριτκά με κυρώσεις την Ουκρανία. Το ίδιο και οι ΗΠΑ. στη διαμάχη με τη Ρωσία που θέλει να κρατήσει την Ουκρανία δορυφόρο.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι εκβιασμοί αυτοί έχουν αρχίσει πολλούς μήνες πριν ναυαγήσουν οι συνομιλίες.
Αυτό που πυροδότησε, τη σημερινή κλίμακα της σύγκρουσης δεν ήταν ούτε η εγκατάλειψη του φιλοδυτικού, φιλο-ευρωπαϊκού προσανατολισμού -της πολιτικής που αντιπροσωπεύουν η "Γροθιά" και η "Πατρίδα"- ούτε βέβαια η "εθνική ταπείνωση από τη Ρωσία" -που επικαλούνται οι φασίστες. Αυτό που έκανε τον κόσμο να βγει κατά εκατοντάδες χιλιάδες στους δρόμους ήταν το μέγεθος της καταστολής. Η κυβέρνηση προσπάθησε να ελέγξει τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης με τη βία -και αυτό της γύρισε μπούμερανγκ.
Πώς ξεκίνησε η σύγκρουση
Αυτό που οδήγησε την αντιπολίτευση στην οργάνωση της διαδήλωσης στις 21 Νοέμβρη ήταν η ξαφνική απόφαση του προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς να τερματίσει τις συνομιλίες σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι διαδηλώσεις άρχισαν στις 21 Νοέμβρη με πρωτοβουλία των τριών κύριων κομμάτων της αντιπολίτευσης -της "Γροθιάς" (UDAR) του πρώην πρωταθλητή της πυγμαχίας Βιντάλ Κλίτσκο, της "Πανουκρανικής Ένωσης Πατρίδα" (Batkivshchyna) της πρώην πρωθυπουργού Τζούλιας Τιμοσένκο και της "Ελευθερίας" (Svoboda) του Όλεγ Τιάγκνιμπο.
Η "Γροθιά" και η "Πατρίδα" ανήκουν στον χώρο της δεξιάς. Και τα δυο κόμματα είναι συνδεδεμένα με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα -την ομπρέλα που περιλαμβάνει τη Χριστιανοδημοκρατική Συμμαχία της Μέρκελ στη Γερμανία και τη Νέα Δημοκρατία του Σαμαρά στην Ελλάδα.
Η "Ελευθερία" είναι ένα φασιστικό κόμμα. Παλαιότερα ονομαζόταν "Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα", είχε σαν σύμβολο μια παραλλαγή της ναζιστικής σβάστικας και ήταν συνδεδεμένο με το "Ευρωπαϊκό Εθνικό Μέτωπο" -την ομπρέλα που στεγάζει, ανάμεσα στα άλλα και τη Χρυσή Αυγή. Τώρα έχει μετακομίσει στη "Συμμαχία των Ευρωπαϊκών Εθνικιστικών Κινημάτων", μια πιο "αποδεκτή" ακροδεξιά ένωση που περιλαμβάνει κόμματα σαν το Γαλλικό Front National της Μαρί Λεπέν.
Αλλά κανείς δεν ξέρει προς τα πού θα πάνε τα πράγματα καθώς η οργή του κόσμου ξεφεύγει από τις δημαγωγίες της ακροδεξίας, της αλχημίες της κυβέρνησης, ενώ η ριζοσπαστικοποίηση διευρύνεται με την αριστερά να αναζητεί ρόλο πετώντας βαρίδια του σταλινισμού, σε μια χώρα του πρώην "Ανατολικού Μπλοκ" που φλέγεται.
Κρεμλίνο
Το Κρεμλίνο παρακολουθεί προσεκτικά τα γεγονότα στην Ουκρανία, αλλά, όπως και πριν, ακολουθεί την αρχή τής μη εμπλοκής, σημειώνει ο εκπρόσωπος Τύπου του Προέδρου, Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ.
Σχολιάζοντας την «ηχηρή» σιωπή της Μόσχας, ο Ντ. Πεσκόφ δήλωσε στη δικτυακή έκδοση slon.ru ότι «οπωσδήποτε θα ανακοινώσουμε την προσέγγισή μας, αλλά αυτό θα γίνει αργότερα, η βασική αρχή έγκειται στο να μην υπάρξει επέμβαση στα διαδραματιζόμενα στο Κίεβο. Αυτό έχει ειπωθεί επανειλημμένως και το Κρεμλίνο ακολουθεί αυτή τη γραμμή».
Τα συμβαίνοντα στην Ουκρανία «προκαλούνται από εξτρεμιστές και αποτελούν μια καλά οργανωμένη χαοτική κατάσταση από στρατιωτική άποψη» σύμφωνα με τον επικεφαλής της Επιτροπής της ρωσικής Κρατικής Δούμας για τη μετασοβιετική Κοινοπολιτεία Λεονίντ Σλούτσκι. 
Κ.Σ. 
enet.gr