Από τη Νεκταρία Καρακώστα
Στο χολιγουντιανό φιλμ «Η αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» (βραβευμένο με Οσκαρ πρωτότυπου σεναρίου) βρισκόμαστε στο μακρινό μέλλον, όπου μία γυναίκα, η Κλέμενταϊν, πηγαίνει σε κλινική και διαγράφει τις μνήμες της από τη δύσκολη, διετή σχέση της με τον Τζόελ, έπειτα από έναν άγριο τσακωμό μεταξύ τους....
O τελευταίος, πικραμένος από αυτήν την κίνηση, αποφασίζει να κάνει το ίδιο. Ωστόσο, η μοίρα και η αγάπη έχουν άλλα σχέδια, αφού στην πορεία της ταινίας οι δύο ήρωες συναντιούνται και αγαπιούνται πάλι. Η ταινία, που ισορροπεί αριστοτεχνικά μεταξύ επιστημονικής φαντασίας και θρίλερ, πραγματεύεται αυτό που πέτυχαν και δημοσίευσαν πρόσφατα Ισπανοί ερευνητές: κάνοντας μια συμβατική αναισθητική ένεση σε ασθενείς που έπασχαν από μετατραυματικό στρες, κατάφεραν -ούτε λίγο ούτε πολύ- να «σβήσουν» τις αρνητικές τους αναμνήσεις!
Αναλυτικότερα, στο πλαίσιο του πειράματος του Universidad Politécnica de Madrid, που για αρχή συμπεριέλαβε μόλις 50 συμμετέχοντες, οι ειδικοί χρησιμοποίησαν την ουσία προποφόλη, ένα βραχείας δράσης ενδοφλέβιο αναισθητικό, που έχει γίνει ευρύτερα γνωστό ως «η ουσία που σκότωσε τον Μάικλ Τζάκσον».
Το δύσκολο κομμάτι
Δρώντας σε δύο περιοχές του εγκεφάλου που ευθύνονται για τη δημιουργία των συναισθηματικών μνημών, η ουσία «προστάτευσε» τους πάσχοντες από την επαναφορά οδυνηρών αναμνήσεων και επίμονων φοβιών στη μνήμη τους, αφήνοντας ανέπαφες τις ουδέτερες συναισθηματικά αναμνήσεις. Η διαγραφή των αρνητικών αναμνήσεων είναι μάλιστα το δύσκολο κομμάτι της διαδικασίας, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι οι αρνητικές εμπειρίες δημιουργούν ισχυρότερες αρνητικές μνήμες, καθώς ο εγκέφαλος φαίνεται να ιεραρχεί τις εμπειρίες μας ανάλογα με το πόσο μεγάλο συναισθηματικό αντίκτυπο έχουν πάνω μας.
Κάθε φορά που ανακαλούμε μια πληροφορία, είτε αυτή είναι αρνητική είτε θετική, αυτό που γίνεται στον εγκέφαλό μας είναι ένας συγχρονισμένος «χορός», στον οποίο εμπλέκονται διάφοροι νευρώνες, οι οποίοι ξαναφέρνουν στο φως πολλές λεπτομέρειες - καλές ή κακές. Οι συγκεκριμένες θεωρήσεις έρχονται να ανατρέψουν επίσης την πίστη ότι οι αναμνήσεις είναι κάτι το στατικό, που άπαξ και παγιωθούν παραμένουν για πάντα μέσα μας.
«Πάντα είχαμε μια αίσθηση για το τι είναι οι αναμνήσεις, αλλά πραγματικά δεν μπορούσαμε να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς πίσω από αυτές» σημειώνει η δρ Αλισον Πρέστον από το Πανεπιστήμιο του Τέξας. Οι αναμνήσεις μας δεν είναι αποτυπωμένες καθεμιά σε ένα κύτταρο του εγκεφάλου μας. Κάθε ανάμνηση αποθηκεύεται σε δίκτυα νευρώνων, που βρίσκονται διασκορπισμένα σε όλες τις περιοχές του εγκεφάλου και σχηματίζουν ένα ολόκληρο κουβάρι. Κάθε φορά που επιστήμονες καταφέρνουν να απομονώσουν ένα γεγονός, μία έννοια ή μια ιδέα μέσα από αυτό το κουβάρι ερχόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στο να τις καταγράψουμε και να τις χειριστούμε.
Το 2009 οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ενισχύοντας μία συγκεκριμένη πρωτεΐνη (την CREB) που υπάρχει στο νευρωνικό δίκτυο οι νευρώνες ενεργοποιούνται και καθίστανται πιο ικανοί να καταγράφουν και να αποθηκεύουν αναμνήσεις. Το συμπέρασμα είναι ότι ενεργοποιώντας συγκεκριμένους νευρώνες πριν από μια διαδικασία μάθησης μπορούμε να καθορίσουμε από πριν πού θα αποθηκευτούν. Αρα μετά μπορούμε να παρέμβουμε είτε για να τις αλλάξουμε είτε για να τις διαγράψουμε ή και για να δημιουργήσουμε αναμνήσεις.
Με δεδομένο ωστόσο ότι οι παγιωμένες αναμνήσεις μας αποτελούν σε μεγάλο βαθμό στοιχείο της προσωπικότητάς μας, καθώς καθορίζουν τη συμπεριφορά μας, η δυνατότητα των επιστημόνων να εντοπίζουν, να ενισχύουν, να σβήνουν τις μνήμες ή να γράφουν πάνω στις αναμνήσεις μας, αντικαθιστώντας τις αρνητικές μας μνήμες με ουδέτερες ή θετικές, θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος ελέγχου του νου, υποστηρίζουν ορισμένοι. Μια νέα «αστυνομία της σκέψης», σαν αυτή που οραματίστηκε ο Τζορτζ Οργουελ, που θα μπορούσε όχι απλώς να ξέρει τι σκεφτόμαστε, αλλά ελέγχοντας τις αναμνήσεις μας, να ελέγχει τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές μας.
----
Με λέιζερ άλλαξαν εγκέφαλο σε μύγες - ποντίκια
Στις μύγες και στα ποντίκια οι επιστήμονες τα έχουν ήδη καταφέρει. Χρησιμοποιώντας λέιζερ, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κατάφεραν να αλλάξουν τον εγκέφαλό τους κατά τρόπο ώστε να προτιμούν τη μία ή την άλλη μυρωδιά - χωρίς ποτέ να έχουν εκτεθεί σε καμία από τις δύο!
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η μεταφορά αυτής της τεχνολογίας στον άνθρωπο θα μπορούσε να ισοδυναμεί με «φύτεμα» αναμνήσεων στον ανθρώπινο εγκέφαλο, δηλαδή με απόκτηση αναμνήσεων από μια ζωή που δεν έχουμε στην πραγματικότητα ζήσει! Στη μελέτη τους οι Βρετανοί επιστήμονες ακολούθησαν την αντίστροφη διαδικασία από αυτήν που ακολούθησαν προσφάτως οι Ισπανοί: «δημιούργησαν» -αντί να σβήσουν- μία αρνητική ανάμνηση στις μύγες, ανάμνηση που δεν είχαν, την οποία συνδύασαν με μια συγκεκριμένη μυρωδιά.
Επεκτείνοντας τη λογική του συγκεκριμένου πειράματος, ίσως δεν είναι μακριά η εποχή που, ελέγχοντας συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, οι ειδικοί θα μπορούν να ελέγχουν τη συμπεριφορά μας, με επωφελή (π.χ., για να μας βοηθήσουν να κόψουμε το κάπνισμα) ή μη τρόπο.
Και έπεται συνέχεια. Aς μην ξεχνάμε τη Neuralink του Ιλον Μασκ και τις προσπάθειές της να «παντρέψει» τον ανθρώπινο εγκέφαλο με την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και τις προβλέψεις του φουτουρολόγου Ρέι Κούρτσγουεϊλ ότι έως το 2030 θα μπορούμε να «ανεβάζουμε τη συνείδησή μας σε clouds του Διαδικτύου, που θα διευρύνουν σημαντικά την ανθρώπινη νοημοσύνη».
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου