(Στὶς 16 Μαρτίου τοῦ 1821, ἂν καὶ θεωρεῖται ἀπὸ ἀρκετοὺς ἱστορικοὺς ἡ ἡμερομηνία ἐνάρξεως τῶν ἀγώνων, ἐν τούτοις, ἐπεὶ δὴ ἦταν μία ἐπίθεσις σὲ χρηματαποστολήν -ληστεία- θὰ μπορούσαμε νὰ παρακάμψουμε τὸ περιστατικόν.)
Ὅμως ἡ Στερεὰ Ἑλλάς, ἂν καὶ εἶχε ἐπίσης προετοιμασθῆ καταλλήλως, ὅπως καὶ ἡ Πελοπόννησος, οἱ ὁπλαρχηγοί της ἀνέμεναν κάποιο σύνθημα ἐπὶ τοῦ πρακτέου. Καὶ τὸ σύνθημα ἦλθε στὶς 23 Μαρτίου τοῦ 1821, ὅταν ὁ Πανουριᾶς, ὁ ὁπλαρχηγὸς τῶν Σαλώνων (Ἀμφίσσης) ἔλαβε γνῶσιν γιὰ τὶς κινήσεις τῶν ὁπλαρχηγῶν τῆς Πελοποννήσου....
Ὅμως τὰ δεδομένα γιὰ τὴν Στερεὰ Ἑλλάδα δὲν ἦσαν τὰ ἴδια μὲ αὐτὰ τῆς Πελοποννήσου.
Τὰ στρατεύματα τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας ποὺ ἐστάθμευαν στὴν Πελοπόννησον, ἀναλογικῶς, ἦσαν ἐλάχιστα, ἰδίως τὴν περίοδο τῆς ἐνάρξεως τῆς ἐπαναστάσεως (ἂν καὶ στὴν συνέχεια πολλαπλασιάσθησαν), διότι ἡ πολιορκία τοῦ Ἀλῆ πασσᾶ στὰ Ἰωάννινα ἀπαιτοῦσε συγκέντρωσιν μεγάλων στρατιωτικῶν δυνάμεων. Ὅμως τὰ Ἰωάννινα εἶναι στὴν Ἤπειρο καὶ μὲ μίαν μικρὴ ἀλλαγὴ θέσεως τμήματα αὐτῶν τῶν στρατευμάτων πολὺ εὔκολα μετεκινοῦντο πρὸς τὴν Θεσσαλία ἢ τὴν Στερεὰ Ἑλλάδα, ἢ ἀκόμη καὶ τὴν Μακεδονία, μὲ ἀποτέλεσμα ἀκόμη κι ὅταν ὑπῆρξαν ἑστίες (Καλαῤῤύτες καὶ Συῤῥᾶκο στὴν Ἤπειρο, Χαλκιδικὴ καὶ Νάουσα στὴν Μακεδονία, Ἄγραφα στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα), νὰ καταπνιγοῦν στὸ αἷμα τῶν πρωταγωνιστῶν τους.
Παραλλήλως ἰσχυρὰ στρατιωτικὰ σώματα ἐστρατοπέδευαν στὴν Λαμία, στὴν Λάρισσα, στὴν Εὔβοια καὶ στὰ Τρίκαλα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ δυσκολεύονται ἀκόμη περισσότεροι οἱ Ἕλληνες γιὰ νὰ κινηθοῦν.
Ὅμως ἤδη καὶ στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα τὸ μυστικὸ τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας εἶχε διαδοθῆ ἰδιαιτέρως, μὰ καὶ οἱ σημαντικότεροι ὁπλαρχηγοί της (ὁ Ὀδυσσεὺς Ἀνδροῦτσος, ὁ Πανουριᾶς, ὁ Καραϊσκάκης καὶ ὁ Ἀθανάσιος Διᾶκος, ὅπως ἐπίσης καὶ οἱ περισσότεροι Σουλιῶτες ὁπλαρχηγοὶ τῆς Ἠπείρου) εἶχαν μαθητεύση δίπλα στὸ «λεοντάρι τῆς Ἠπείρου», τὸν Ἀλῆ πασσᾶ.
Ἐμαθήτευσαν καὶ στὸν πόλεμο καὶ στὴν ἀποφυγὴ τῶν κακοτοπιῶν, ἐφ΄ὅσον ὁ Ἀλὴς ἦταν ὁ πλέον εἰδικὸς ἐπὶ τῆς κάθε ἀτιμίας καὶ τοῦ ὁποιουδήποτε ἐγκλήματος. Γιὰ νὰ ἐπιβιώσῃ κάποιος δίπλα του ἔπρεπε καὶ νὰ φυλάγεται καὶ νὰ τὸν …ξεπερνᾶ σὲ πονηρία.
Ὑπὸ αὐτὲς τὶς συνθῆκες δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ξεσπάσῃ στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα κάποιο κίνημα, παρὰ μόνον ἐὰν θὰ μποροῦσαν νὰ διασφαλίσουν ἐνισχύσεις. Παρ’ ὅλα αὐτὰ ὁ ἐνθουσιασμὸς κάποιων ὁπλαρχηγῶν, ὅπως τοῦ Πανουριᾶ, ἦταν τόσο μεγάλος, ποὺ ἀναμένοντας πληροφορίες γιὰ τὶς ἐξελίξεις τῆς Πελοποννήσου, ἔχοντας ὁλοκληρώσει τὶς προετοιμασίες του, ἦτο σὲ διαρκὴ ἐπαφὴ μὲ τὸ Γαλαξείδι, πρὸ κειμένου νὰ μάθῃ τὸ ταχύτερον δυνατὸν ἐὰν ἡ σπίθα ἅναψε, γιὰ νὰ τὴν μεταλαμπαδεύσῃ…
Πράγματι… Στὶς 23 Μαρτίου τοῦ 1821 (ἢ κάποιαν στιγμὴ στὶς 24 Μαρτίου) ἔλαβε τὶς πληροφορίες του (ἢ κάποιες ἐπιστολὲς τοῦ Παπαφλέσσα) καὶ ζήτησε νὰ συναντηθῇ μὲ τοὺς δημογέροντες τῆς Ἀμφίσσης. Μαζύ του εἶχε τὸν γαμβρόν του, Θανάση Μανίκα καὶ τὸ Γιάννη Γκούρα.
Στὴν συνάντησιν τῶν δημογερόντων ἦσαν καὶ ὁ Ἀναγνώστης Γιαγκτσῆς, ὁ Ῥῆγας Κοντοῤῥῆγας καὶ ὁ Ἀναγνώστης Κεχαγιᾶς. Ὁ Πανουριᾶς τοὺς ἐξέθεσε τὰ γεγονότα καὶ τοὺς ζήτησε νὰ κινηθοῦν γρήγορα γιὰ νὰ προλάβουν τοὺς Τούρκους, πρὸ τῶν ἀντιδράσεών τους.
Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς συσκέψεως οἱ Τοῦρκοι τῆς Αἰγίου (Βοστίτσα), ποὺ κατάφεραν νὰ διαφύγουν, κατέφθασαν στὰ Σάλωνα (Ἄμφισσα). Ἡ ἐνίσχυσις, τῆς ἤδη σημαντικῆς δυνάμεως τῶν Τούρκων μὲ τοὺς νεοαφιχθέντες, πρὸς στιγμὴν προβλημάτισε τοὺς μετέχοντες τῆς συσκέψεως, μὰ τελικῶς ἀπεφάσισαν νὰ προχωρήσουν.
Τὸ σύνθημα τῆς ἐπαναστάσεως ἐδόθη ἀμέσως!!!
Ἡ Ἄμφισσα ἦταν μία ἀκόμη ἐλευθέρα πόλις, ποὺ ὅμως ἔπρεπε νὰ πολεμήσῃ σκληρὰ γιὰ νὰ διατηρήσῃ αὐτήν, τὴν πρόσκαιρη, ἐλευθερία της.
Μὲ τὸ πέρας τῆς συσκέψεως ὁ Πανουριᾶς ἔστειλε τὸν Μανίκα καὶ τὸν Παπανδρέα νὰ στρατολογήσουν στὰ Βλαχοχώρια τοὺς πλέον ἱκανούς, καὶ τὸν Γιάννη Γκούρα στὸ Γαλαξείδιον γιὰ νὰ ζητήσῃ τὴν σύμπραξίν των.
Οἱ Γαλαξειδιῶται ἀμέσως, ἐνθουσιωδῶς, προσετέθησαν, ὡς μάχιμοι, στὸ στρατιωτικὸ σῶμα τοῦ Πανουριᾶ, μὰ ταὐτοχρόνως μποροῦσαν νὰ διαθέσουν καὶ τὰ πλοῖα τους, κάτι ποὺ μεγάλωνε τὴν ἰσχὺ τῶν Στερεοελλαδιτῶν.
Οἱ Τοῦρκοι, περισσότεροι ἀπὸ 600, ἐνημερώθησαν ἀπὸ τοὺς προερχομένους ἀπὸ τὸ Αἴγιον Τούρκους, γιὰ τὰ συμβάντα τῆς Πελοποννήσου καὶ ἀναστατωμένοι ἔκλεισαν τὶς οἰκογένειές τους στὸ φρούριον, προετοιμαζόμενοι γιὰ ἄμυνα, εὐελπιστώντας πὼς τὰ στρατιωτικὰ σώματα τῆς Εὐβοίας θὰ τοὺς ἐνισχύσουν ἐὰν κινδυνεύσουν.
Ὁ Πανουριᾶς εἶχε ἐλαχίστους ἄνδρες ἀκόμη (μόλις ἑξῆντα ἀποτελοῦσαν τὸ ἀρχικό του σῶμα) ἀλλὰ ἐβασίζετο στὸν ἐνθουσιασμὸ καὶ στὸν αἰφνιδιασμό.
Δύο ἡμέρες ἀργότερα, στὶς 26 Μαρτίου, ἔφθασε ἄνθρωπος τοῦ Πανουριᾶ γιὰ νὰ ἐνημερώσῃ τοὺς ἐπαναστᾶτες ἀναφορικῶς μὲ …ῥωσσικὰ πλοῖα, ποὺ …τάχα μου, ἦσαν ἐντὸς τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου, ἀναμένοντα νὰ ἐπέμβουν, πρὸς ὄφελος τῶν ἐπαναστατῶν.
Τὸ τέχνασμα ἔγινε πιστευτὸ καὶ ὅλοι οἱ συγκεντρωθέντες ἔσπευσαν νὰ πολιορκήσουν τὴν Ἄμφισσα, ἐνῷ οἱ Γαλαξειδιῶται προσέθεσαν στὸν ὁπλισμό τους μερικὰ μικρὰ κανόνια.
Στὶς 26 Μαρτίου πιὰ ξεκίνησε κανονικὴ πολιορκία. Ὁ Πανουριᾶς εἰσῆλθε στὴν πόλιν καὶ ἀμέσως ἐσυγκροτήθη ἑλληνικὴ διοίκησις, τὴν ὥρα ποὺ ξεκινοῦσε κι ὁ πόλεμος. Δεκατρεῖς νεκροὺς ἄφησαν πίσως τους οἱ Τοῦρκοι ἐνᾦ ταὐτοχρόνως, ὡς ἔγκλειστοι, ἀντιμετώπιζαν προβλήματα μὲ τὴν ὕδρευσίν των, ἐφ΄ὅσον δὲν εἶχαν προλάβη νὰ προετοιμασθοῦν καταλλήλως. μὲ ἀποτέλεσμα, ἄμεσα, νὰ ξεκινήσουν συζητήσεις παραδόσεως.
Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ φρούριον καὶ τὴν πολιτεία, ὁ Πανουριᾶς ἐπέτυχε νὰ ἀποκτήσῃ 600 ὅπλα. Τὰ Σάλωνα ἦσαν ἐλεύθερα…
Στὶς 28 Μαρτίου ὁ Σκαλτσᾶς, σὲ συνεργασία μὲ τὸν Ἀναγνώστη Λιδωρίκη καὶ τὸν Πολίτη, ὕψωσαν στὸ Λιδωρίκι τὴν σημαία τῆς ἐλευθερίας. Οἱ ἐκεῖ Τοῦρκοι ἢ κατεκόπησαν ἢ παρεδόθησαν, μὲ ἀποτέλεσμα ὅλος ὁ ὁπλισμός τους νὰ πέσῃ στὰ χέρια τῶν Ἑλλήνων.
Σὲ λίγες ἡμέρες θὰ ἀκολουθοῦσε καὶ ἡ Λεβαδιά…
Φιλονόη
Πληροφορίες ἀπό:
«Οἱ ἔνδοξοι Ἕλληνες τοῦ 1821, οἱ πρωταγωνισταὶ τῆς Ἑλλάδος», Ἀγαπητὸς Σ. Ἀγαπητὸς
εἰκόνα
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου