Γιατί πολλοί άνθρωποι υπεραναλύουν τα πάντα;

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της συνηθισμένης ανησυχίας και της υπερβολικής εμμονής;

---

Τι εννοούσε ακριβώς;
Μπορείς να επαναλάβεις αυτό που σου είπε;
Σου είπε «δεν τον βρίσκω τόσο ενδιαφέρον» ή ότι «δεν ενδιαφέρεται»;...

Σίγουρα έχετε τουλάχιστον έναν φίλο που αρχίζει να κάνει τέτοιες ερωτήσεις αμέσως αφού μάθει ότι κάποιος τον ανέφερε ενώ απουσίαζε. Είναι φυσιολογικό ένας άνθρωπος να ανησυχεί για το τι λένε οι άλλοι για εκείνον, όμως αυτό που δεν είναι φυσιολογικό είναι να αναλύουμε ορισμένες λέξεις ξανά και ξανά, σε σημείο που να μην μπορούμε να κοιμηθούμε το βράδυ.
Ακολουθούν ορισμένες διαφορές μεταξύ του κανονικού επιπέδου ανησυχίας και του υπερβολικού επιπέδου. Στο υπερβολικό επίπεδο:

• ρωτάμε τους άλλους να επαναλάβουν την ίδια ιστορία πολλές φορές
• ρωτάμε για την πρόθεση του ατόμου που το είπε περισσότερες από μία φορές
• αποκτάμε εμμονή με το γεγονός
• αναφερόμαστε πάλι στο ίδιο γεγονός, μερικές ημέρες αφότου συνέβη

Τώρα το σημαντικό ερώτημα που θα μπορούσε να αναδυθεί στο μυαλό σας είναι: Γιατί ορισμένοι άνθρωποι υπεραναλύουν συγκεκριμένες καταστάσεις;
Η σύντομη απάντηση είναι, διότι η ερμηνεία της έννοιας αυτής της κατάστασης, είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική σταθερότητά τους.

Γιατί συνεχίζει να αναλύει την ίδια φράση ξανά και ξανά;

Η Σάρα, όταν ήταν νέα, δεχόταν bullying για την εμφάνισή της. Παρόλο που μεγάλωσε χωρίς αξιοσημείωτες σωματικές ατέλειες, το μυαλό της υποσυνείδητα δεν μπορούσε να ξεχάσει αυτά τα γεγονότα.
Χρόνια μετά, αφού είχε ξεπεράσει το bullying και καθώς η Σάρα γνώριζε νέους ανθρώπους, κάποιος της είπε ότι θα έπρεπε να αρχίσει να γυμνάζεται για να γίνει πιο υγιής.
Αμέσως αφότου αυτό το άτομο έφυγε, η Σάρα συνεχώς ρωτούσε όσους ήταν εκεί για τις προθέσεις του και εκείνη τη νύχτα δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Την επόμενη μέρα, η Σάρα συναντήθηκε με μερικούς από τους φίλους της που ήταν στην προηγούμενη συνάντηση και τους έθεσε τα ίδια ερωτήματα που την εμπόδισαν να κοιμηθεί νωρίτερα.
Για τους φίλους της φαινόταν σαν να είναι μια περίεργη γυναίκα που ανησυχούσε για άσχετες λεπτομέρειες, αλλά αν γνώριζαν τι συμβαίνει στο μυαλό της, τότε αυτή η υπερβολική ανησυχία θα τους ήταν απολύτως δικαιολογημένη.
Το πρώτο πράγμα που ήρθε στο μυαλό της Σάρα ήταν όταν ο άντρας της είπε να γυμνασθεί επειδή πίστευε ότι δεν είναι σε καλή φόρμα. Επειδή είχε μια παλιά πληγή, που δεν μπορεί να θυμηθεί συνειδητά, αυτό το σχόλιο άγγιξε την πληγή της και την έκανε να αισθάνεται πραγματικά άσχημα.
Αμέσως μετά από αυτό το σχόλιο, το ασυνείδητο μυαλό της Σάρα προσπάθησε ανυπόμονα να την βοηθήσει να αισθανθεί καλύτερα δείχνοντας σε αυτήν ότι αυτό το πρόσωπο δεν μιλούσε πραγματικά για τη σωματική της εμφάνιση. Γι’ αυτό συνέχιζε να κάνει όλες αυτές τις ερωτήσεις και γι' αυτό τις επαναλάμβανε ξανά και ξανά.
Απλώς ήθελε να αποδείξει στον εαυτό της ότι ο γνωστός που της το ανέφερε εννοούσε οτιδήποτε άλλο πλήν της εμφάνισής της (ίσως θα μπορούσε να εννοούσε ότι θα μπορούσε να δείχνει πιο υγιής για παράδειγμα;).

Γιατί μερικοί άνθρωποι υπεραναλύουν τα πάντα

Μερικοί άνθρωποι αναλύουν κάθε λέξη που λέγεται και ενώ μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι από ένας λόγοι για αυτήν την κακή συνήθεια, στις περισσότερες περιπτώσεις η αιτία βρίσκεται σε έναν από τους παρακάτω λόγους:

• Έχει υποστεί πολλά τραύματα: Αν ένα πρόσωπο έχει πάρα πολλά ψυχολογικά τραύματα, τότε η πιθανότητα μιας λέξης να χτυπήσει μια από τις πληγές του, θα γίνει πολύ υψηλότερη και γι’ αυτό θα μπορούσε να υπεραναλύει σχεδόν όλα όσα ακούει.

• Έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση: Όταν η αυτοεκτίμηση ενός ατόμου είναι χαμηλή, η αντίληψή του για τον κόσμο αλλάζει και όλα τα άσχετα δεδομένα μπορεί να φαίνονται σαν προσπάθειες να τον χλευάσουν, να τον απορρίψουν ή να τον βλάψουν. Αν κατά λάθος, κάποιος τον αγνοήσει, τότε αυτό θα μπορούσε να τον κάνει να αρχίσει να αμφισβητεί την αξία του υπεραναλύοντας τα πάντα.

• Ανησυχεί συχνά: Όταν ένα άτομο ανησυχεί συχνά, η δομή του εγκεφάλου αλλάζει με τέτοιο τρόπο ώστε η ανησυχία να εμφανίζεται ευκολότερα και να γίνεται συχνότερη (το ίδιο ισχύει και για κάθε συνήθεια). Οπότε, όταν ακούσει μια λέξη που δεν καταλαβαίνει, θα αρχίσει να ανησυχεί για το νόημά της μόνο και μόνο επειδή έχει εκπαιδεύσει το μυαλό του να ανησυχεί για τα πάντα.

Πηγή: psychcentral.com
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr