Εθνος σημαίνει κοινό πεπρωμένο

Δεν υπάρχει πρόσωπο, αν δεν είναι εφικτό το ξεχώρισμά του από τους άλλους. Δεν υπάρχει  «εγώ» δίχως τον άλλον!

Τι, λοιπόν, μπορεί να κάνει κανείς για να ξαναδώσει ζωή στον πατριωτισμό των μεγάλων ετερογενών μονάδων; Τίποτε δεν θα εξυπηρετούσε καλύτερα από μια αναθεώρηση της έννοιας του έθνους ξεκινώντας από διαφορετικά σημεία αναφοράς....
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο μπορούμε να οδηγηθούμε από όσα έχουν λεχθεί για τη διαφορά μεταξύ ατόμων και προσώπων. Οπως ακριβώς το πρόσωπο δεν είναι παρά το άτομο ιδωμένο σε σχέση με την κοινωνία, το έθνος δεν είναι παρά ο λαός ιδωμένος σε σχέση με την οικουμενικότητα.

Κάποιος δεν είναι πρόσωπο επειδή είναι ξανθός ή μελαχρινός, ψηλός ή κοντός, μιλάει τη μία γλώσσα ή την άλλη, αλλά είναι πρόσωπο λόγω των προσδιορισμένων κοινωνικών του σχέσεων. Κάποιος τότε μόνο είναι πρόσωπο, όταν δεν είναι μόνο αυτός, αλλά και ταυτόχρονα και ένας “άλλος”. Με άλλα λόγια, βρίσκεται σε αντίθεση με άλλους, ένας πιθανός χρεώστης ή οφειλέτης σε σχέση με άλλους. […]

Η προσωπικότητα λοιπόν δεν καθορίζεται εκ των έσω, με τη λογική μιας συνάθροισης κυττάρων, αλλά εκ των έξω, με τη λογική συγκεκριμένων σχέσεων. Κατ’ ανάλογο τρόπο, ένας λαός δεν είναι έθνος λόγω κάποιας φυσικής ιδιότητας ή κάποιας τοπικής χρώσεως ή γεύσεως, αλλά διότι είναι ένας “άλλος” με οικουμενικούς όρους.

Δηλαδή, διότι το πεπρωμένο του δεν είναι αυτό των άλλων εθνών. Ετσι, δεν απαρτίζει κάθε λαός και ένα έθνος, ούτε όλες οι ομάδες λαών, αλλά μόνο εκείνοι που υπηρετούν έναν συγκεκριμένο προορισμό (πεπρωμένο) με οικουμενικούς όρους».
Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα, «Σκέψεις για τον Εθνικισμό». Από το βιβλίο του Χρίστου Γούδη «Αλλού και Κάπως - Η “καθ’ ημάς” Δεξιά», εκδόσεις Patria, Αθήνα 2009, σελ. 194

Ο Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα (1903-1936) είναι ο αδιαμφισβήτητος ιδεολογικός ηγέτης της παραδοσιακής παράταξης της Ισπανίας (της Δεξιάς συμπεριλαμβανομένης). Την περίοδο που προηγήθηκε του Ισπανικού Εμφυλίου και της διακυβέρνησης Φράνκο, ο Χοσέ Αντόνιο (οι Ισπανοί τον αποκαλούσαν με το μικρό όνομά του, λόγω της οικειότητας και της αγάπης που ένιωθαν προς το πρόσωπό του) διέπρεψε ως ο βασικός διανοούμενος της Δεξιάς. Το 1933 ίδρυσε την Ισπανική Φάλαγγα, η οποία το 1934 πολέμησε σκληρά εναντίον των αναρχοαριστερών, όταν εξεγέρθηκαν εναντίον της νόμιμης δεξιάς κυβέρνησης. Το 1936, η Αριστερά ανέλαβε τη διακυβέρνηση στην Ισπανία, κήρυξε παράνομη τη Φάλαγγα και έκλεισε τον Χοσέ Αντόνιο στις φυλακές του Αλικάντε με την κατηγορία της παράνομης οπλοκατοχής.

Οταν ξέσπασε ο εμφύλιος, οι δεσμώτες του αποφάσισαν να τον εκτελέσουν, φοβούμενοι την κινηματική ισχύ που είχε οποιαδήποτε δήλωσή του ή πράξη του, αλλά και για λόγους αντεκδίκησης. Στις 20 Νοεμβρίου 1936, ο Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα φωνάζει τα τελευταία λόγια του μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα: «Θα μας επιβραβεύσει ο Θεός. Ζήτω η Ισπανία!»

Η ανάλυση αυτού του ήρωα-στοχαστή για το εθνικό ζήτημα και την αίσθηση κοινού στόχου, πεπρωμένου και διαφορετικότητας από τα άλλα σύνολα που πρέπει να έχουν τα έθνη είναι μία από τις πιο συμπαγείς που έχουν γραφτεί μέχρι σήμερα και αντικρούει πειστικά τις σοφιστικές ακροβασίες που εισηγούνται οι οπαδοί της δικαιωματοκρατίας. Ο Χοσέ Αντόνιο τοποθετεί την πολιτική των διακρίσεων στο κέντρο του πνευματικού βίου ενός συνόλου. Η διάκριση αυτή, όμως, δεν είναι η αδικία με την οποία ταυτίζουν οι αποδομητές τη διάκριση. Είναι η ικανότητα του ξεδιαλέγματος του καλού από το κακό, του οικείου από το αλλότριον, του δέοντος από το ανεπίτρεπτο.

Δεν υπάρχει πρόσωπο, αν δεν είναι εφικτό το ξεχώρισμά του από τους άλλους. Δεν υπάρχει «εγώ» δίχως τον άλλον. Ετσι, δεν ανήκουν σε κάποιο έθνος όσοι δεν συμμερίζονται τη σμιλεμένη από τον χρόνο, τον πολιτισμό και τις κοινές εμπειρίες στοχοθεσία: να πάρουμε την Πόλη. Να νικήσουμε τους Τούρκους. Να λάμψει ξανά ο Ελληνισμός. Να δημιουργήσουμε αξιοζήλευτο, φωτοδότη πολιτισμό. Αυτά μας ξεχωρίζουν και μας ενώνουν στο ελληνικό σπίτι. Οχι τα τρυσίβια παιχνίδια της πολιτικής σκοπιμότητας, που απονέμουν εθνικότητες, υπηκοότητες, ιθαγένειες και σημαίες κατά κει που φυσάει ο αέρας των οικονομικών συμφερόντων τους.

Κομμάτι του έθνους είναι καθένας που συμμετέχει στο όνειρο της συλλογικής ψυχής και νιώθει ότι δεν μπορεί, ούτε θα μπορέσει ποτέ να ανήκει οπουδήποτε αλλού. Ο Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα δηλώνει πάντοτε «παρών!», διά των συναγωνιστών του, στον αγώνα για το δικό του έθνος.
Παναγιώτης Λιάκος
Πηγή