Κενά μνήμης: Τα καθημερινά, τα αναπόφευκτα και τα… ανησυχητικά

 Το τεστ των 6 ερωτήσεων που πρέπει να κάνετε στη γιαγιά σας!

Το στρες της καθημερινότητας, ο αυξημένος όγκος υποχρεώσεων, η έλλειψη ύπνου ή απλώς η περιστασιακή αφηρημάδα μάς κάνουν πότε-πότε να ξεχνάμε πού αφήσαμε τα κλειδιά μας ή τι ώρα είχαμε προγραμματίσει ένα ραντεβού.

Τα κενά μνήμης είναι απολύτως φυσιολογικά σε κάθε ηλικία, συνήθως όμως όσο μεγαλώνουμε γίνονται πιο συχνά. Όταν δε η απώλεια μνήμης γίνεται καθημερινό φαινόμενο, ξεκινούν να μας ταλαιπωρούν ανησυχίες ότι πρόκειται για το πρώτο σημάδι άνοιας....

Πότε λοιπόν η απώλεια μνήμης θεωρείται δικαιολογημένη και πότε πρέπει να αποτελεί αφορμή για επίσκεψη στο γιατρό;
Δείτε τις τρεις διαβαθμίσεις και πάρτε τα μέτρα σας!
1. Φυσιολογική απώλεια μνήμης
- Μπαίνετε σε ένα δωμάτιο του σπιτιού και δε θυμάστε τι ψάχνετε.
- Σας παίρνει μερικά λεπτά να θυμηθείτε πού παρκάρατε.
- Ξεχνάτε να τηλεφωνήσετε σε κάποιον που σας κάλεσε νωρίτερα ενώ μαγειρεύετε, προσπαθείτε να ηρεμήσετε τα παιδιά που φωνάζουν ή γενικώς είστε απασχολημένοι με κάτι άλλο.
- Βάζετε κάτι σε ένα συρτάρι, ντουλάπι κ.λπ. και μετά δεν το βρίσκετε.
- Ξεχνάτε μια ασήμαντη πληροφορία που σας ανέφερε κάποιος μία ημέρα πριν (π.χ. τι μαγείρεψε, τι αγόρασε).
- Ξεχνάτε το όνομα κάποιου που μόλις γνωρίσατε.
- Αδυνατείτε να ανακαλέσετε μια ονομασία (τόπο, αντικείμενο, όνομα ηθοποιού κ.λπ.).
Τέτοιου είδους προβλήματα μνήμης εκδηλώνονται επειδή ο εγκέφαλος «διαγράφει» ασήμαντες πληροφορίες προκειμένου να κάνει χώρο για νέες, πιθανώς πιο σημαντικές.
2. Ελαφρώς ανησυχητική απώλεια μνήμης
- Δυσκολεύεστε να προσανατολιστείτε σε γνώριμους χώρους.
- Δυσκολεύεστε να θυμηθείτε τα ονόματα φίλων και συγγενών.
- Δυσκολεύεστε να αναγνωρίσετε πρόσωπα, χρώματα, σχήματα ή λέξεις.
- Επαναλαμβάνετε την ίδια ερώτηση που κάνατε πριν μισή ώρα.
- Αλλάζετε γρήγορα διάθεση (π.χ. από κοινωνικός και χαρούμενος γίνεστε αντικοινωνικός).
- Βάζετε συνεχώς αντικείμενα σε λάθος θέση και μετά δεν το θυμάστε.
Τα συμπτώματα αυτά εκδηλώνονται συχνά λόγω στρες, κατάθλιψης ή μόνιμης έλλειψης συγκέντρωσης. Δεν αποκλείεται βέβαια να αποτελούν πρώιμα συμπτώματα άνοιας, καθώς αυτή η ομάδα νευροεκφυλιστικών παθήσεων εξελίσσεται αργά για πολλά χρόνια πριν εκδηλωθούν εμφανή συμπτώματα.
3. Απώλεια μνήμης που πρέπει να αξιολογηθεί από γιατρό
- Ζητάτε κάτι να πιείτε (π.χ. καφέ) ενώ μόλις ήπιατε.
- Ξεχνάτε το όνομα ενός συγγενή, ενώ θυμάστε με λεπτομέρεια περιστατικά της παιδικής σας ηλικίας.
- Δεν μπορείτε να εκτελέσετε απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως να χρησιμοποιήσετε το πλυντήριο.
- Μπερδεύετε τα μέλη της οικογένειας (ποιο παιδί είναι ποιου).
- Κάνετε ατυχείς επιλογές σε απλά πράγματα, π.χ. φοράτε παλτό ενώ έξω κάνει ζέστη.
- Δεν ξέρετε πού χρησιμεύουν απλά καθημερινά αντικείμενα (π.χ. ανοιχτήρι, κατσαβίδι).
- Αφήνετε πράγματα σε εντελώς ακατάλληλα μέρη (π.χ. την κατσαρόλα κάτω από το κρεβάτι, το πορτοφόλι μέσα στο ψυγείο).
- Χάνετε την αίσθηση του χώρου και του χρόνου (π.χ. δεν αναγνωρίζετε μέρη που έχετε επισκεφθεί δεκάδες φορές, δεν θυμάστε σε ποια χρονιά βρισκόμαστε).
Το Αλτσχάιμερ, η συνηθέστερη μορφή άνοιας, πλήττει τον ιππόκαμπο, το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει τη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Τα άτομα με Αλτσχάιμερ δεν θυμούνται επομένως πρόσφατα γεγονότα αλλά συγκρατούν αναμνήσεις του μακρινού παρελθόντος.

Το τεστ των 6 ερωτήσεων που πρέπει να κάνετε στη γιαγιά σας

Η άνοια είναι η ασθένεια που φοβόμαστε περισσότερο όσο μεγαλώνουμε, καθώς μας στερεί την ανάμνηση ευχάριστων στιγμών και προσώπων και μας «κλέβει» την προσωπικότητα.

Η προοπτική ότι δεν θα μπορούμε να ελέγξουμε τις ίδιες μας τις σκέψεις είναι αναμφίβολα αγχωτική, γι' αυτό και πρέπει να εντοπίζουμε τα πρώτα σημάδια άνοιας όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα, ώστε να υπάρξουν οι κατάλληλες παρεμβάσεις και να ανασταλεί όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά η εξέλιξη της νόσου.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 47,5 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κάποια μορφή άνοιας. Τα στοιχεία του ΠΟΥ δείχνουν επίσης ότι καταγράφονται κάθε χρόνο 7,7 εκατομμύρια νέα περιστατικά άνοιας. Η πιο κοινή μορφή άνοιας είναι το Αλτσχάιμερ.
Υπάρχει τρόπος να πούμε με σιγουριά εάν κάποιο κοντινό μας πρόσωπο έχει εκδηλώσει άνοια;
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποια εξέταση ή κάποιο τεστ που να το δείχνει απολύτως έγκυρα και αξιόπιστα.
Ο μόνος τρόπος να διαπιστωθεί από τους ειδικούς είναι μετά θάνατον, με τη βοήθεια νεκροψίας.
Ωστόσο, οι γιατροί χρησιμοποιούν τα τεστ μνήμης ως εργαλείο αξιολόγησης, ώστε να διαπιστώσουν ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Πολλοί γιατροί χρησιμοποιούν την 6-βαθµη κλίµακα γνωστικών διαταραχών (Six Item Cognitive Impairment Test), η οποία αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ το 1983 και στη συνέχεια αναβαθμίστηκε από το Βρετανό γιατρό Patrick Brooke (6CIT- Kingshill Version). Πρόκειται για ένα απλό και σύντομο τεστ που απευθύνεται κυρίως σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα.
Μπορείτε να κάνετε το τεστ θέτοντας τις παρακάτω ερωτήσεις στη γιαγιά ή τον παππού σας.
1. Σε ποιο ημερολογιακό έτος βρισκόμαστε;
(Βαθμολογία: 0 για σωστή απάντηση – 4 για λάθος απάντηση)
2. Σε ποιο μήνα του έτους βρισκόμαστε;
(Βαθμολογία: 0 για σωστή απάντηση – 3 για λάθος απάντηση)
Σημείωση: Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να δώσετε μια πλήρη διεύθυνση με 5 πληροφορίες – όνομα, επώνυμο, οδό, αριθμό, περιοχή
3. Τι ώρα είναι περίπου (με απόκλιση μίας ώρας);
(Βαθμολογία: 0 για σωστή απάντηση – 3 για λάθος απάντηση)
4. Μετρήστε αντίστροφα από το 20 ως το 1
(Βαθμολογία: 0 για σωστές απαντήσεις – 2 για ένα λάθος – 4 για περισσότερα λάθη)
5. Πείτε τους μήνες του έτους αντίστροφα
(Βαθμολογία: 0 για σωστές απαντήσεις – 2 για ένα λάθος – 4 για περισσότερα λάθη)
6. Πείτε τη διεύθυνση που δόθηκε νωρίτερα
(Βαθμολογία: 0 για σωστές απαντήσεις – 2 για ένα λάθος – 4 για δύο λάθη – 6 για τρία λάθη – 8 για τέσσερα λάθη – 10 για πέντε λάθη)
Βαθμολογία - Αποτελέσματα
0-7 Δεν υπάρχει πρόβλημα μνήμης
8-9 Ήπιο πρόβλημα μνήμης
10-28 Σοβαρό πρόβλημα μνήμης και γνωστικής κατάπτωσης που πρέπει να ερευνηθεί άμεσα από ειδικό

 Πηγή