Google+ To Φανάρι : Μεγάλη Πέμπτη. Έθιμα ανά την Ελλάδα.

Πέμπτη 13 Απριλίου 2017

Μεγάλη Πέμπτη. Έθιμα ανά την Ελλάδα.

Έθιμα ανά την Ελλάδα
 Το έθιμο της βαφής των αυγών
«Λάβετε φάγετε τοῦτό μου ἐστι τὸ σῶμά».
Μεγάλη Πέμπτη σήμερα. Σύμφωνα με την Χριστιανική πίστη η ημέρα είναι ιερή καθώς γιορτάζεται ο Μυστικός Δείπνος του Χριστού με τους 12 Αποστόλους. Κατά το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά, ο Χριστός έπλυνε τα πόδια των μαθητών του και τους κοινώνησε το Σώμα και το Αίμα του, δηλαδή κρασί και ψωμί, λέγοντάς τους: «Λάβετε φάγετε τοῦτό μου ἐστι τὸ σῶμά» και: «Τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον»... Το Θείο Δράμα προχωρά προς την αποκορύφωσή του. Την ημέρα εκείνη έγινε ο Μυστικός Δείπνος –από εκεί ξεκινά το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Το ίδιο βράδυ ο Ιούδας προδίδει τον Χριστό, ο οποίος συλλαμβάνεται στον κήπο της Γεσθημανής, όπου έχει πάει για να προσευχηθεί με τους μαθητές του...

Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει αφιερώσει την σημερινή ημέρα σε τέσσερα βασικά γεγονότα:
  • Στο Μυστικό Δείπνο
  • Στον Ιερό Νιπτήρα, δηλαδή το πλύσιμο των ποδιών των 12 Αποστόλων
  • Στην Υπερφυά Προσευχή, δηλαδή την προσευχή του Χριστού προς τον Θεό λίγο πριν την σύλληψή του και
  • Στην προδοσία του Ιούδα που είχε σαν αποτέλεσμα την σύλληψη του Χριστού

Το βράδυ ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής και διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια. Ανάμεσα στο 5ο και 6ο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς.
Τα Δώδεκα Ευαγγέλια είναι:
  1. Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιγ΄31 - ιη΄1.
  2. Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιη΄1 - 28.
  3. Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κστ΄57 - 75.
  4. Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιη΄28 - ιθ΄16.
  5. Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κζ¨3 - 32.
  6. Περικοπή από το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον ιε¨16 - 32.
  7. Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κζ¨33 - 54.
  8. Περικοπή από το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον κγ¨32 - 49.
  9. Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιθ¨25 - 37.
  10. Περικοπή από το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον ιε¨43 - 47.
  11. Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιθ¨33 - 42.
  12. Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 'κζ¨62 - 66.


Έθιμα ανά την Ελλάδα
Τα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης είναι πολλά και διαφορετικά ανάλογα σε ποιο μέρος της Ελλάδας αναφερόμαστε. Το βασικό όμως έθιμο είναι το βάψιμο των Πασχαλινών αυγών. Σύμφωνα με την παράδοση, η Μαρία Μαγδαληνή πήγε στη Ρώμη και διαμαρτυρήθηκε στον Αύγουστο για το έγκλημα του Πιλάτου, αναφέροντας παράλληλα τα σχετικά με την Ανάσταση του Χριστού. Επειδή όμως ο Αύγουστος δυσπιστούσε, εκείνη του είπε για να πιστέψει στην Ανάσταση, ότι θα κοκκίνιζε μόνο του το αυγό που κρατούσε στα χέρια της.

Όπως και έγινε. Για άλλους, το βάψιμο των αυγών γίνεται σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού.
Στην Λήμνο, το πρώτο Πασχαλινό αυγό είναι την Παναγίας και το τοποθετούν στο εικονοστάσι το οποίο πιστεύεται πως προστατεύει την εγκυμοσύνη μιας γυναίκας.
Στην Δυτική Μακεδονία, οι νοικοκυρές απλώνουν στο μπαλκόνι ή στο παράθυρό τους κόκκινες βελέτζες ή πανιά. Οι οικογένειες που έχουν πένθος δεν βάφουν τα αυγά κόκκινα αλλά κάποιο άλλο χρώμα όπως πράσινο και μπλε.
Στην Σίφνο, οι γυναίκες φτιάχνουν τα λεγόμενα «Πουλιά της Λαμπρής» που είναι κουλούρες σε διάφορα σχήματα πουλιών και ζώων, τα οποία είναι στολισμένα με κόκκινα αυγά.

 Μεγάλη Πέμπτη: Το έθιμο της βαφής των αυγών


Μεγάλη Πέμπτη είναι η μέρα που η παράδοση θέλει να βάφονται κόκκινα τα Πασχαλινά αυγά. Το κόκκινο χρώμα δεν είναι τυχαίο καθώς συμβολίζει τη χαρά, την Ανάσταση, την ελπίδα, την αναγέννηση, αλλά και την αποτροπή. Το Πάσχα βάφουμε κόκκινα αβγά, επειδή συμβολίζουν το αίμα του Χριστού.

Μύθος αναφέρει πως μία μέρα, μετά την Ανάσταση του Χριστού, η Μαρία η Μαγδαληνή πήγε στον Τιβέριο Καίσαρα να του ανακοινώσει ότι αναστήθηκε ο Κύριος. Δίπλα τους εκείνη τη στιγμή υπήρχε ένας άνθρωπος που κρατούσε ένα καλάθι με αυγά. Ο Καίσαρας έδειξε απορημένος και είπε στη Μαγδαληνή ότι, εάν αυτό που λέει, είναι αλήθεια, τότε τα αβγά, από άσπρα που είναι, να γίνουν κόκκινα. Έτσι κι έγινε και ο Καίσαρας έμεινε άναυδος.

Σχετικά με το κόκκινο χρώμα, όταν ο Χριστός ήταν πάνω στο Σταυρό και τρυπήθηκε στο πλευρό από το στρατιώτη που ήθελε να επιβεβαιώσει το θάνατό του, έπεσαν σταγόνες αίματος στη γη κι όλα τα λουλούδια που ήταν κάτω έγιναν κόκκινα κι έτσι πήραν το χρώμα τους οι παπαρούνες, αναφέρει η παράδοση.

Το αυγό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός, όπως το περίβλημα του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη «Ζωή», αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε. Το αυγό, πανάρχαιο σύμβολο της γένεσης του κόσμου, της γέννησης της ζωής, το συναντάμε σε πολλές λατρείες τόσο πρωτόγονες όσο και περισσότερο εξελιγμένες.

Στη λαϊκή και μυθολογική φαντασία το αυγό είναι το σύμβολο της ζωής. Έχει μέσα του δύναμη ζωική και πίστευαν πως μπορούσε να την μεταδώσει στους ανθρώπους, τα ζώα, τα φυτά. Μερικοί υποθέτουν ότι τα κόκκινα αυγά του Πάσχα διαδόθηκαν στην Ευρώπη, την Ασία και την Κίνα από ένα έθιμο των Καλανδών κι άλλοι θεωρούν αρχική κοιτίδα τους την Αίγυπτο.

Κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντίλια κρεμούσαν τη Μεγάλη Πέμπτη στην Καστοριά οι γυναίκες για το καλό. Κόκκινο πανί έβαφαν μαζί με τα αυγά τους στη Μεσημβρία και το κρεμούσαν στο παράθυρο για σαράντα μέρες, για να μην τους πιάνει το μάτι. Το πρώτο αυγό που έβαφαν ήταν της Παναγίας και το έβαζαν στο εικονοστάσι. Με αυτό σταύρωναν τα παιδιά από το κακό το μάτι.

Σε μερικά μέρη έβαζαν σε ένα κουτάκι τόσα αυγά όσα ήταν τα μέλη της οικογένειας και τα πήγαιναν το βράδυ στην εκκλησία, για να διαβαστούν στα 12 Ευαγγέλια. Τα άφηναν κάτω από την Αγία Τράπεζα ως την Ανάσταση και τότε καθεμιά έπαιρνε τα δικά της. Αυτά τα αυγά ήταν «ευαγγελισμένα» και τα τσόφλια τους τα παράχωναν στους κήπους και τις ρίζες των δέντρων, για να καρπίσουν. Παρόμοια τύχη είχαν και τα αυγά που έκαναν οι κότες τη Μεγάλη Πέμπτη. Άμα η κότα ήταν μαύρη, ακόμα καλύτερα. Είχαν θαυμαστές ιδιότητες και μπορούσαν να διώξουν κάθε κακό.

Στολισμός του Επιτάφιου
Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, αφού τελειώσουν τα 12 Ευαγγέλια, κοπέλες αναλαμβάνουν να στολίσουν τον επιτάφιο με όλα τα ανοιξιάτικα λουλούδια. Βιολέτες, τριαντάφυλλα, μενεξέδες. Φτιάχνουν στεφάνια και γιρλάντες, ενώ ψέλνουν το μοιρολόγι της Παναγίας. Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, οι γυναίκες αγρυπνούν στην εκκλησία και μοιρολογούν το Χριστό. Προσκυνάνε τον Επιτάφιο όλοι και περνάνε από κάτω "για να τους πιάσει η χάρη του Χριστού".
 
Προετοιμασία του «Ιούδα»
Σε μερικά μέρη τη Μεγάλη Πέμπτη ετοιμάζουν τον Ιούδα. Με παλιά ρούχα φτιάχνουν το ομοίωμα του και το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας "καψίδια". Κάθε νοικοκυρά δίνει ό,τι της βρίσκεται. Κληματόβεργες, λινάτσες ή του ρίχνει πετρέλαιο.

Οι κουλούρες της Λαμπρής
Επίσης, σε πολλές περιοχές της χώρας τη Μ. Πέμπτη οι γυναίκες ζυμώνουν τσουρέκια ή τις λεγόμενες «κουλούρες της Λαμπρής», οι οποίες επίσης συμβολίζουν την Ανάσταση, καθώς το αλεύρι μεταμορφώνεται με το ζύμωμα και γίνεται ψωμί.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια
Στην εκκλησία το βράδυ ψέλνονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια, ενώ περιφέρεται και ο Σταυρός του Ιησού, συμβολίζοντας τη Σταύρωσή του. Αργότερα γίνεται και ο στολισμός του Επιταφίου από γυναίκες και κορίτσια. Σε πολλά μέρη της Ελλάδα, μάλιστα, οι γυναίκες διανυκτερεύουν στην εκκλησία, «φυλάγουν και μοιρολογούν το Χριστό» όπως συνηθίζουν να κάνουν για κάθε αγαπημένο τους νεκρό. Σε κάποιες εκκλησίες, ωστόσο, ο στολισμός του Επιταφίου γίνεται Παρασκευή μεσημέρι.
 
 Πηγή εδώ  εδώ και εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου