Η φούσκα του δολαρίου

Οι λόγοι, με βάση τους οποίους ανατιμάται συνεχώς το δολάριο απέναντι στο ευρώ, είναι ουσιαστικά τεχνητοί – κρίνοντας από το ότι, σύμφωνα με την έννοια της αγοραστικής δύναμης είναι κατά 16% υπερτιμημένο, ενώ οι Η.Π.Α. έχουν μεγάλα δίδυμα ελλείμματα και χρέη

Άρης Οικονόμου

Ανάλυση

Μετά την εκλογική νίκη του κ. Trump, το δολάριο ευρίσκεται σε μία συνεχή ανοδική πορεία, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την αντικειμενική αξία του – γεγονός που σημαίνει ότι, ο νέος πρόεδρος δεν πρόλαβε μεν να κάνει την Αμερική μεγάλη, όπως υποσχέθηκε, αλλά κατάφερε ήδη να κάνει το δολάριο μεγάλο (ανάλυση)....

Ειδικότερα, απέναντι σε ένα καλάθι νομισμάτων, όπως στον Πίνακα που ακολουθεί, το δολάριο είναι στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 13 ετών – πυροδοτούμενο αφενός μεν από την προβλεπόμενη εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό, αφετέρου από την προοπτική ανόδου των αμερικανικών επιτοκίων το Δεκέμβριο.

Πίνακας Ι: Ανατίμηση του δολαρίου από τις 08.11.16 σε ποσοστά

Καναδικό δολάριο	-1,6%
Σουηδική κορώνα	-2,7%
Ελβετικό φράγκο	-3,7%
Ευρώ	-4,2%
Δολάριο Αυστραλίας	-4,6%
Ρέαλ Βραζιλίας	-6,5%
Γεν Ιαπωνίας	-7,1%
Ραντ Ν. Αφρικής	-7,1%
Μεξικάνικο Πέζο	-11,6%

.

Περαιτέρω, σύμφωνα με τις εντυπώσεις που έχουν δημιουργηθεί στις αγορές, οι υψηλότερες δημόσιες δαπάνες σε έργα υποδομής και σε πολεμικό εξοπλισμό, σε συνδυασμό με τη μείωση των φόρων, θα οδηγήσουν την αμερικανική οικονομία σε μία έντονη πορεία ανάπτυξης – κάτι που όμως, εάν μελετηθεί καλύτερα, δεν είναι τόσο πειστικό.

Αναλυτικότερα, όσον αφορά τα έργα υποδομής, το μόνο που υπάρχει μέχρι στιγμής είναι ένα πρόχειρο δεκασέλιδο προεκλογικό σχέδιο (πηγή) των οικονομικών συμβούλων του προέδρου, σύμφωνα με το οποίο θα επενδυθεί 1 τρις $ εντός των επομένων δέκα ετών. Όπως πολύ σωστά λέγεται όμως, ο διάβολος κρύβεται στη λεπτομέρεια – αφού οι επενδύσεις αυτές δεν θα πληρωθούν απ’ ευθείας από τα κρατικά ταμεία, αλλά θα χρηματοδοτηθούν από ιδιώτες (πηγή).

Οι ιδιώτες αυτοί θα λάβουν πίσω τα χρήματα τους, μέσω φορολογικών επιδοτήσεων της τάξης του 82% των κεφαλαίων που θα τοποθετήσουν – ενώ φυσικά θα κερδίσουν αρκετά, αφού τα έργα υποδομής που θα κατασκευαστούν θα έχουν έσοδα, έστω μακροπρόθεσμα, μετά τη λειτουργία τους. Σε κάθε περίπτωση, το ποσόν δεν είναι τόσο μεγάλο εάν κατανεμηθεί σε δέκα χρόνια, έτσι ώστε να αυξήσει σημαντικά το ρυθμό ανάπτυξης – οπότε μάλλον υπερβάλλουν οι αγορές.

Η Ευρωζώνη

Από την άλλη πλευρά βέβαια, η ΕΚΤ συνεχίζει την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης (QE), αγοράζοντας ομόλογα ύψους 80 δις € μηνιαία και διατηρώντας αρνητικό το επιτόκιο καταθέσεων των τραπεζών (-0,4%) – με αποτέλεσμα να αδυνατίζει το ευρώ. Η διαφορά των επιτοκίων μεταξύ των Η.Π.Α. και της Ευρωζώνης είναι ακόμη μεγαλύτερη σε τελική ανάλυση – αφού οι αποδόσεις των δεκαετών αμερικανικών ομολόγων είναι της τάξης του 2,35%, έναντι 0,25% των γερμανικών (γράφημα).

Επεξήγηση γραφήματος: Αποδόσεις δεκαετών ομολόγων των Η.Π.Α. (μπλε καμπύλη), της Ευρωζώνης/Γερμανίας (κόκκινη καμπύλη), καθώς επίσης το επιτοκιακό πλεονέκτημα της υπερδύναμης (πράσινη καμπύλη).

.

Εν τούτοις, όλες αυτές οι διαφορές, με βάση τις οποίες ανατιμάται συνεχώς το δολάριο απέναντι στο ευρώ, επίσης απέναντι σε ορισμένα άλλα νομίσματα, όπως στο ελβετικό φράγκο, είναι ουσιαστικά τεχνητές – κρίνοντας εν πρώτοις από το ότι, σύμφωνα με την έννοια της ισοτιμίας της αγοραστικής δύναμης, το δολάριο είναι κατά 16% υπερτιμημένο (γράφημα).

Επεξήγηση γραφήματος: Κανονική ισοτιμία ευρώ/δολαρίου (γαλάζια καμπύλη), ισοτιμία σύμφωνα με την αγοραστική δύναμη των δύο νομισμάτων (κόκκινη καμπύλη), ουδέτερη επιφάνεια (επισκιασμένη).

.

Εάν ακολουθήσει δε πληθωρισμός στις Η.Π.Α., κατ’ αρχήν λόγω της μαζικής εισροής κεφαλαίων όταν θα μειωθεί ο φόρος εισαγωγής τους στη χώρα στο 10%, τότε η υπερτίμηση θα γίνει ακόμη μεγαλύτερη – εναλλακτικά θα υποτιμηθεί κατά τουλάχιστον 20% απέναντι στο ευρώ, εάν δεν υπάρξουν κρίσιμα πολιτικά προβλήματα στην Ευρωζώνη.

Παρά το ότι λοιπόν τράπεζες όπως η Deutsche Bank (πηγή), η Goldman Sachs και η Barclays (πηγή), προβλέπουν άνοδο της ισοτιμίας του δολαρίου στο 1:1 σε σχέση με το ευρώ, δύσκολα πείθουν – πόσο μάλλον όταν ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της ισοτιμίας ενός νομίσματος, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, είναι πλεονασματικό σε επίπεδα ρεκόρ στην Ευρωζώνη (λόγω της Γερμανίας κυρίως), ενώ συνεχίζει να είναι ελλειμματικό (-2,7%) στις Η.Π.Α.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει επίσης με το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού, το οποίο στις χώρες της Ευρωζώνης είναι -1,9% όταν στις Η.Π.Α. υπερβαίνει το -3% – γεγονός που σημαίνει ότι, το ευρώ είναι σημαντικά υποτιμημένο. Η αιτία είναι φυσικά η πολιτική αβεβαιότητα που επικρατεί στην Ευρωζώνη, η οποία έχει αυξηθεί λόγω του ιταλικού δημοψηφίσματος – ενώ ακολουθούν εκλογές στην Ολλανδία το Μάρτιο του 2017, στη Γαλλία το Μάιο και στη Γερμανία το Φθινόπωρο.

Η πιο επικίνδυνη χώρα βέβαια φαίνεται να είναι η Ιταλία – όχι τόσο σε σχέση με το δημόσιο χρέος της, αλλά λόγω των υπερχρεωμένων τραπεζών της, εξαιτίας κυρίως του βουνού των κόκκινων δανείων που έχουν συσσωρεύσει (άνω των 360 δις €). Στα πλαίσια αυτά οι ιταλικές τράπεζες ευρίσκονται σε μία διαδικασία ξεπουλήματος, χωρίς όμως να τις θέλει κανένας – με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επιτόκια δανεισμού της χώρας (γράφημα), παρά τη στήριξη που της παρέχεται γενναιόδωρα από την ΕΚΤ.

Επεξήγηση γραφήματος: Αποδόσεις δεκαετών ομολόγων στις 23.11.16 (δεύτερη στήλη) – διαφορές σε μονάδες βάσης από τις 7.7.16 (τρίτη στήλη) και τις 8.11.16 (τελευταία στήλη). Πρώτη στήλη: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Ελλάδα, Βρετανία, Η.Π.Α., Ιαπωνία.

.

Το μεγάλο μέγεθος της έλλειψης εμπιστοσύνης των επενδυτών απέναντι στην Ιταλία φαίνεται ακόμη πιο καθαρά, εάν διαπιστώσει κανείς πως δεν αγοράζουν τα ομόλογα της παρά το ότι ο πληθωρισμός είναι μηδενικός, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών  πλεονασματικό στο 2,8% του ΑΕΠ και το έλλειμμα του προϋπολογισμού της μόλις 2,4% – ενώ η ΕΚΤ τη στηρίζει όσο καμία άλλη χώρα της Ευρωζώνης.

Επίλογος

Οι πιέσεις που δέχεται το ευρώ λόγω των πολιτικών ανησυχιών, μεταξύ των οποίων η κυριότερη είναι ο φόβος εξόδου της Ιταλίας από την Ευρωζώνη, είναι κάτι περισσότερο από υπερβολικές – οπότε κάποια στιγμή θα κοπάσουν. Λογικά λοιπόν το κοινό νόμισμα θα ακολουθήσει ανοδική πορεία – τουλάχιστον προς το 1,15 σε σχέση με το δολάριο.

Το ίδιο θα συμβεί επίσης με το ελβετικό φράγκο, η ισοτιμία του οποίου απέναντι στο δολάριο έχει μειωθεί, λόγω του ευρώ – ενδεχομένως επειδή η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας διαθέτει μεγάλα συναλλαγματικά αποθέματα σε ευρώ, θέλοντας να διατηρήσει την ισοτιμία του φράγκου χαμηλή απέναντι του.