Ο
αθλητισμός, ως οργανωμένο σύστημα σωματικής πρακτικής, αντανακλά
διαλεκτικά τις αστικές κατηγορίες. Όπως λεει ο Μαρξ «οι διάφορες
κατηγορίες εκφράζουν τις μορφές και τους τρόπους ύπαρξης, συχνά απλές
επιμέρους πλευρές αυτής της κοινωνίας».
Με την έννοια αυτή, ο αθλητισμός είναι μια συμπύκνωση και μια πρωτότυπη σύνθεση των αστικών κατηγοριών.
Τηλεγραφικά:
1. Ανταγωνισμός-αποδοτικότητα-μέτρηση-ρεκόρ.
Το καπιταλιστικό σύστημα, που βασίζεται στην ιδιοποίηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, δεν είναι στην πραγματικότητα παρά ένας τεράστιος παγκόσμιος ανταγωνισμός, ένας γενικευμένος κοινωνικός ανταγωνισμός. Ο νόμος της καπιταλιστικής ζούγκλας μαθαίνει στον καθένα ότι ο διπλανός του δεν είναι παρά ένας αντίπαλός του, ότι πρέπει να νικήσει και να παλέψει με όλα τα μέσα.
Ο εσωτερικός κινητήριος μοχλός όλης αυτής της διαδικασίας είναι η συστηματική επιδίωξη της αποδοτικότητας, που πρέπει να μετριέται επακριβώς και να βελτιώνεται αδιάκοπα με στόχο την ιδιοποίηση νέων αγορών.
Από αυτή την άποψη, ο αθλητισμός παρουσιάζεται σαν το τέλειο πρότυπο του ανθρώπινου ανταγωνισμού. Επιδίωξη: η μέγιστη αποδοτικότητα που δεν μπορεί να βρει την έκφρασή της παρά μόνο με την επακριβή ποσοτικοποίηση του εκτελεσθέντος έργου.
Αυτή η ποσοτικοποίηση απαιτεί την εφαρμογή μιας αυστηρής, ακριβούς, διεθνώς ελεγχόμενης μέτρησης, ώστε να υπάρχει ένα παγκόσμιο μέτρο σύγκρισης που να ενοποιεί την πρακτική σε όλα τα επίπεδα: το ρεκόρ.
Η φόρμουλα ανταγωνισμός/αποδοτικότητα/μέτρηση/ρεκόρ είναι η τέλεια αντανάκλαση της καπιταλιστικής παραγωγικής διαδικασίας.
2. Καταμερισμός της εργασίας-εξειδίκευση.
Σε όσους πιστεύουν ότι ο αθλητισμός μπορεί να είναι παράγοντας πλήρους σωματικής ανάπτυξης, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η αθλητική πρακτική προκαλεί την υπερεξειδίκευση. Δεν είναι πια κανείς απλός χιονοδρόμος, αλλά ειδικευμένος στο σλάλομ, στην απλή κατάβαση…
Ο σκληρός αθλητικός ανταγωνισμός απαιτεί να προσανατολίζεται το άτομο αποκλειστικά προς την ορθολογικοποίηση μιας συγκεκριμένης τεχνικής, όπως γίνεται στην ειδικευμένη εργασία. Η σωματική εξειδίκευση δεν είναι ανάπτυξη του σώματος, αλλά παραμόρφωση…
3. Ο άνθρωπος-ρομπότ.
Αυτή η υπερβολική ορθολογικοποίηση υποχρεώνει τον εργάτη και τον αθλητή να μην είναι παρά τα απλά γρανάζια μιας παραγωγικής διαδικασίας που δεν τους ανήκει πια.
Ο αθλητής, παραγωγός ρεκόρ, με το σώμα-εργαλείο του, δούλος με τη θέλησή του, μετατρέπεται σε μηχανή στην υπηρεσία του «προπονητή-αφεντικού». Η ανθρώπινη δραστηριότητα χάνει κάθε συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτήρα της για να γίνει συντελεστής παραγωγής.
4. Η αφηρημένη εργασία.
Για τον εργάτη, που επαναλαμβάνει την ίδια κίνηση όλη την ημέρα, ο άμεσος «όμοιός» του είναι ο δρομέας που τρέχει συνέχεια γύρω από το τσιμεντένιο ρείθρο του στίβου, τόσο μηχανικά όσο οι δείκτες του χρονομέτρου. Οι δραστηριότητά του γίνεται εντελώς αφηρημένη, σε τέσσερα επίπεδα:
α). Στο επίπεδο της δραστηριότητας. Οι κινήσεις, οι εκτελούμενες πράξεις είναι ολοένα επαναλαμβανόμενες. Υπερτεχνολογικοποίηση που οδηγεί στην πλήρη αλλοτρίωση. Το σκι, η ιστιοπλοΐα (όπως κάθε αγώνισμα), που παλιότερα ήταν μέσα που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος για τις ανάγκες του, γίνονται δραστηριότητες που, αντί να αποσκοπούν στην ευχαρίστηση του ανθρώπου ή του αγώνα ενάντια στα εμπόδια της φύσης, είναι μηχανοποιημένες λόγω της ύπαρξης των αγώνων, όπου οι δυσκολίες είναι τεχνητές.
β). Στο επίπεδο του σώματος. Σε αυτό το πλαίσιο, το σώμα νοείται σαν καθαυτό μέσο για τη διατήρηση του υψηλού επιπέδου αποδοτικότητας. Ζει σαν ειδικευμένο, υπερκμεταλλεύσιμο ρομπότ. Το σώμα δεν υπάρχει πια ή υπάρχει ανεξάρτητα από την ολότητα του ανθρώπου.
γ). Στο επίπεδο του χρόνου. Εδώ έχουμε τη βασιλεία του χρονομέτρου. Σε αυτό το μηχανοποιημένο κόσμο το χρονόμετρο είναι βασιλιάς. Βεβαίως η μανία να μετράμε τα πάντα, να ελέγχουμε τα πάντα, δεν είναι κάτι που το συναντάμε αποκλειστικά στους αθλητές, παρόλο που αυτά τα παθολογικά φαινόμενα είναι βαθιά ριζωμένα στον αθλητικό θεσμό. Το χρονόμετρο, λοιπόν σταματά το χρόνο και τον ρυθμίζει για ακαθόριστη διάρκεια σύμφωνα με το ρεκόρ. Ο χρόνος της κοινωνικής μας ζωής και των ανθρωπίνων σχέσεων έχει καταργηθεί…
δ). Στο επίπεδο το χώρου. Εδώ έχουμε αφαίρεση και του χώρου η οποία οφείλεται στη συστηματοποίηση ενός πλαισίου αποκομμένου από τις ζωντανές σχέσεις με την οργανική φύση. Η απόλαυση της φύσης αντικαταστάθηκε από την εκμετάλλευσή της. Η φύση γίνεται αντιληπτή μόνο όσον αφορά την αύξηση της αποδοτικότητας των αθλητικών κινήσεων. Το χιόνι είναι χρήσιμο, δεν είναι πια ωραίο…
5. Η αθλητική αλλοτρίωση.
Σε τελευταία ανάλυση, η συστηματική, οργανωμένη αθλητική πρακτική, είτε είναι ερασιτεχνική είτε επαγγελματική, είναι μια αλλοτρίωση του ατόμου με τη έννοια ότι το τελευταίο χάνει την ελευθερία του καθώς ενσωματώνεται σε ένα αθλητικό κόσμο που δεν τον ελέγχει, αντίθετα κυριαρχείται από αυτόν.
Σήμερα ο αθλητής (ανεξάρτητα από το τι είναι: μαθητής, πολίτης, ερασιτέχνης ή επαγγελματίας) συνθλίβεται ολοένα πιο πολύ από τον αθλητικό μηχανισμό. Ο μηχανισμός αυτός τον ενσωματώνει και τον μετατρέπει σε γρανάζι του. Γι’ αυτό σήμερα προωθούν μαζικά τον αθλητισμό: είναι ένας είδος ναρκωτικού…
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου