Αριστοτέλης – Ποιος είναι ο γενναίος άνθρωπος;

Η ανδρεία είναι η μεσότητα σε σχέση με τον φόβο και το θάρρος. Ο ανδρείος έχει να κάνει με πράγματα που προκαλούν μέγιστο φόβο και κανείς άλλος πέραν αυτού δεν υποφέρει τα δεινά τόσο μετρημένα όσο ο ανδρείος. Το πιο φοβερό απ’ όλα είναι ο θάνατος, καθώς με αυτόν τα πάντα λήγουν.
Σε σχέση με αυτό μπορούμε να πούμε πως ανδρείος ονομάζεται εκείνος που δεν φοβάται τον ένδοξο θάνατο και όλες εκείνες τις επικίνδυνες καταστάσεις που απειλούν με θάνατο....
Ανδρείος είναι οποίος υπομένει και φοβάται όσα πρέπει και χάριν εκείνου που πρέπει και με τον τρόπο και τον χρόνο που πρέπει. Αισθάνεται και πράττει όπως του επιτρέπει η αξιοπρέπεια του και η λογική του.
Πέραν της μεσότητας που βρίσκεται η αρετή της ανδρείας, στα άκρα εντοπίζουμε από την μια την δείλια και απέναντι της την θρασύτητα. Ο θρασύς έχει το χαρακτηριστικό πως είναι και αλαζόνας και προφασίζεται πως κατέχει την ανδρεία. Συνηθίζουν οι θρασύδειλοι να μιμούνται, και σε περιπτώσεις που εμπνέεται κάποιο θάρρος να αποθρασύνονται και να ενεργούν φαινομενικά ανδρεία και υπέρμετρα, στα πραγματικά φοβερά όμως και στα επικίνδυνα δεν αντέχουν και αποκουτιαίνουν. Είναι προπετείς, και ενώ πριν εκδηλωθεί ο κίνδυνος θέλουν να εμφανίζονται ριψοκίνδυνοι, την ώρα του κίνδυνου απομακρύνονται. Οι ανδρείοι την ώρα της δράσης είναι ορμητικοί, προηγουμένως όμως είναι ήσυχοι!
Ο δειλός επίσης, υστερεί σε θάρρος, η δείλια του όμως γίνεται πιο φανερή στις λυπηρές περιπτώσεις οπού δεν έχει δύναμη να συγκρατηθεί και λυπάται σε υπερβολικό βαθμό. Μοιάζει δηλαδή απελπισμένος και φοβάται υπερβολικά. Σε αντίθεση, το θάρρος που διακρίνει τον ανδρείο, είναι ίδιον ανθρώπου που είναι γεμάτος ελπίδες και γενικότερα ο ανδρείος θα υπομείνει τις όποιες αλλαγές της τύχης με τον πιο αξιοπρεπή και αρμόζοντα τρόπο ως πραγματικά αγαθός με αψεγάδιαστη λογική.
Επίσης, δεν μπορεί να θεωρηθεί ανδρείος κάποιος που υπερτερεί για κάποιον λόγο από τον αντίπαλο του, και αισθάνεται ως ένα βαθμό σιγουριά για την έκβαση(π.χ. ανώτερος στρατιωτικά ή τεχνικά λογού χάρη για αθλητές). Ούτε επίσης είναι σωστό να συγχέουμε την περίπτωση της οργής, διότι σε αυτήν την περίπτωση ο άνθρωπος αντιδρά υπό το κράτος των παθών και όχι της συνείδησης και της λογικής.
Ο ανδρείος επαινείται διότι μοιάζει με τον δυνατό και τον υγιή. Επηρεάζεται πολύ λιγότερο ή και καθόλου από αυτά που επηρεάζουν τους πολλούς. Οι ασθενικοί, οι αδύναμοι και οι δειλοί επηρεάζονται από τα ευτελή και τα κοινά παθήματα εκδηλώνοντας την αδυναμία τους. Ο ανδρείος αψήφα και αποφεύγει εκείνα τα πράγματα που επιτάσσει η λογική. Ειδάλλως αν δεν φοβάται στα λογικά πράγματα είναι μάλλον τρελός. Ενώ δηλαδή ο θρασύς και ο τρελός αψήφα και κάνει πράγματα που δεν του επιτάσσει η λογική και η αρετή, και ο δειλός δεν τα αντιμετωπίζει όταν το επιβάλλει η λογική, μονάχα ο ανδρείος αντιμετωπίζει τα πράγματα όταν το επιβάλλει η αρετή και η λογική.
Τεκμήριο ανδρείας πρέπει να θεωρείται η αντιμετώπιση του φόβου για τον θάνατο (μιας και είναι η πηγή όλων των φόβων) και όχι κάποια καρτερικότητα σε δύσκολες αλλά άπλες καταστάσεις. Παράδειγμα υπάρχει για πολλούς που ενώ είναι μαλθακοί δείχνουν πολύ θάρρος κάποια στιγμή και άλλοι που φαίνονται σκληροί και καρτερικοί γίνονται κάποτε δειλοί. Κάποιος που θα υπέφερε τις υπερβολές του κρύου και της ζεστής και θα ήταν ανθεκτικός σε παρόμοιε βάσανα, τα όποια όμως είναι ακίνδυνα, και θα ήταν γεμάτος φόβο απέναντι στον θάνατο και στην οδύνη, όχι από κανέναν άλλον λόγο πάρα μονό για την εξαφάνιση του, τότε αυτόν πρέπει να τον θεωρούμε δειλό. Ένας άλλος που πιθανόν να μην άντεχε το κρύο αλλά θα ήταν ακλόνητος μπροστά στον θάνατο, θα πρέπει να θεωρηθεί ανδρείος. Η σκληραγωγία είναι το μέσο να δυναμώσουμε την δύναμη της ψυχής μας, αλλά η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται με το αποτέλεσμα.
Ακόμα μια επισήμανση είναι και η εξής. Όσο περισσότερο κατέχει κάποιος όλη την αρετή, και έχει διαμορφώσει έναν ευτυχισμένο τρόπο ζωής, τόσο περισσότερο αγαπά την ζωή και ο θάνατος θα του προκαλέσει τεραστία λύπη. Παρόλα αυτά, όταν κάποιος ενεργεί με ανδρεία και περηφάνια, όχι από απέχθεια για μια άσχημη ζωή που κάνει, αλλά έχοντας μια εύδαιμον και ενάρετη ζωή, αυτός τότε είναι πραγματικά ανδρείος αφού έχοντας πολλά να χάσει, επιλεγεί τον δύσκολο και επικίνδυνο δρόμο, με αντάλλαγμα μικρά κέρδη αλλά μια ζωή γεμάτη περηφάνια και ένα πιθανό θάνατο αντάξιο της μεγαλοπρέπειας του. Έτσι λοιπόν δεν ισχύει πως για όλες τις αρετές η έμπρακτη εξάσκηση τους είναι κατά βάση ευχάριστη, ειμή μονό στον βαθμό που προσεγγίζει τον τελικό σκοπό.


Πηγή