Ανατολικογερμανικό κοστούμι προβάρουν στην Ελλάδα

ΓΙΑΝ ΚΡΕΓΚΕΛ Καθηγητής Οικονομικών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Κ. ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ 

Στόχος είναι η πώληση ή το λουκέτο εθνικών επιχειρήσεων ώστε να ανοίξει η αγορά για την επέκταση της γερνανικής βιομηχανίας

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Κ. ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ

Το μοντέλο της Ανατολικής Γερμανίας επιχειρεί να εξαγάγει η Γερμανία στην Ελλάδα και τη νότια Ευρώπη, μας εξηγεί ο καθηγητής Οικονομικών και συνεργάτης του Levy Institute, Γιαν Κρέγκελ.

Θέλοντας να κυριαρχήσει βιομηχανικά σε όλες τις εθνικές αγορές κι έχοντας στριμωχτεί στις παραδοσιακές εξαγωγικές της αγορές της Ασίας, δεν διστάζει να προωθεί στην Ε.Ε. ανερμάτιστες πολιτικές λιτότητας που περικόπτουν την εγχώρια ζήτηση οδηγώντας σε χρεοκοπία τις εθνικές επιχειρήσεις. Στην πορεία αυτή πρέπει να υπάρξει αντίδραση από τις εθνικές κυβερνήσεις και να τεθούν όρια στις πολιτικές αυτές, γιατί διαφορετικά θα διαλυθούν όλες οι ανθρώπινες και πολιτικές ισορροπίες και θα επέλθει κοινωνικό χάος, όπως έγινε στην Αργεντινή. Συμφωνεί και προτείνει τη θέσπιση ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και την απορρόφηση της ανεργίας κατά το πρότυπο του «εργοδότη ύστατης καταφυγής». Θεωρεί, δε, απαραίτητη κι εφικτή τη μαχητική αναδιαπραγμάτευση από τις κυβερνήσεις κάθε προγράμματος λιτότητας με την τρόικα.
Γιάννης Παναγόπουλος, πρόεδρος της ΓΣΕΕ, Γιώργος Αργείτης, αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος στο Levy Economics Institute, Γιαν Κρέγκελ και Εκχαρτ Χάιντς, καθηγητές Οικονομικών στο Βερολίνο, σε ημερίδα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για την κρίση χρέους στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη που έγινε τον Δεκέμβριο του 2011. *Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η στρατηγική πίσω από τις καταστροφικές πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται σήμερα σε χώρες σαν την Ελλάδα από την υπό γερμανική ηγεσία Ευρώπη;
*Από πολλές πλευρές η Ελλάδα σήμερα μοιάζει με την Ανατολική Γερμανία και η Γερμανία προσεγγίζει την Ελλάδα με τον ίδιο τρόπο που το είχε κάνει με την Ανατολική Γερμανία. Η Ανατολική Γερμανία είχε παραγωγικό δυναμικό και εξειδικευμένη εργασία και η αρχική ιδέα ήταν πως η ενοποίηση θα γινόταν με ισοτιμία 1 προς 1, με στόχο την αξιοποίηση αυτού του παραγωγικού και ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό που συνέβη όμως ήταν να αφήσουν όλες τις ανατολικογερμανικές επιχειρήσεις να χρεοκοπήσουν. Αλλες πουλήθηκαν και αγοράστηκαν από δυτικογερμανικές επιχειρήσεις, για να κλείσουν τελικά.
Ο λόγος είναι πως η Γερμανία δεν είχε ανάγκη για περισσότερη παραγωγική ισχύ, αφού οι δυτικογερμανικές επιχειρήσεις ήταν με το παραπάνω ικανές να παράγουν για όλη την ενοποιημένη γερμανική αγορά. Ξεφορτώθηκαν λοιπόν τον ανατολικογερμανικό παραγωγικό ιστό, έδωσαν μεγάλες μισθολογικές αυξήσεις στους εργαζομένους λίγο πριν από την ενοποίηση έτσι ώστε όταν έμειναν άνεργοι να μπορέσουν να λάβουν περίπου το ισόποσο των επιδομάτων ανεργίας των Δυτικογερμανών ανέργων. Αρα αυτό που έκαναν ουσιαστικά ήταν να επεκτείνουν την εσωτερική δυτικογερμανική αγορά στην Αν. Γερμανία. Γιατί ναι μεν δεν εργάζονταν πια οι Ανατολικογερμανοί, διέθεταν όμως τα επιδόματα εκείνα που τους επέτρεπαν να αγοράζουν δυτικογερμανικά βιομηχανικά αγαθά.
Τώρα αυτό είναι περίπου το ίδιο με αυτό που συμβαίνει με την Ελλάδα, την Ισπανία και τη λοιπή νότια Ευρώπη. Εάν ακολουθείς την ίδια πολιτική και καταστρέφεις την εγχώρια ζήτηση, τότε στο τέλος οι εθνικές επιχειρήσεις των χωρών αυτών είτε θα χρεοκοπήσουν είτε θα πουληθούν και μετά θα κλείσουν, ώστε να ανοίξει η αγορά για την επέκταση της γερμανικής βιομηχανίας.
*Γιατί η Γερμανία επιδιώκει να εφαρμόσει μία τέτοια καταστροφική πολιτική;
*Μέχρι σήμερα η Γερμανία είχε μία ισορροπημένη αγορά, καθώς πουλούσε τα προϊόντα της τόσο στην Ασία όσο και στην Ευρώπη. Ομως η ασιατική αγορά βαθμιαία κλείνει. Οι ρυθμοί ανάπτυξης της Κίνας επιβραδύνονται, ενώ οι κινεζικές πολιτικές μετακινούνται προς μία ανάπτυξη βασισμένη στην εγχώρια αγορά και αξιοποίηση πόρων.
*Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης;
*Τόσο λόγω της κρίσης όσο και εξαιτίας της φυσικής εξέλιξης της κινεζικής αναπτυξιακής εμπειρίας. Η Κίνα έχει αρχίσει να υποκαθιστά τις εισαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, που παραδοσιακά εξάγει η Γερμανία, με δική της παραγωγή.
Καθώς λοιπόν η Γερμανία βλέπει ότι η κινεζική αγορά αρχίζει να περιορίζεται και επειδή δεν μπορεί να πουλήσει στις ΗΠΑ, η μόνη αγορά που της απομένει είναι η ευρωπαϊκή. Η αρχική ιδέα δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης ήταν η δημιουργία μιας μεγάλης ηπειρωτικής αγοράς, όπως η αμερικανική.
Αν λοιπόν στόχος είναι η δημιουργία μιας μεγάλης ενιαίας αγοράς και θέλεις οι επιχειρήσεις σου να είναι επικερδείς, δεν μπορείς να έχεις ατομικές εθνικές επιχειρήσεις στη Γερμανία, την Ισπανία, την Ιταλία κ.α. που να είναι όλες ανταγωνιστικές. Δείτε τι συμβαίνει στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Τελικά, οι ιταλικές αυτοκινητοβιομηχανίες είτε θα εξαφανιστούν είτε θα γίνουν αμερικανικές, όπως η Fiat που θα γίνει Chrysler. Παρομοίως, οι γαλλικές Peugeot, Renault και Citroen θα εξαφανιστούν. Η Βρετανία δεν διαθέτει πια αυτοκινητοβιομηχανία. Στο τέλος, οι μόνες αυτοκινητοβιομηχανίες που θα παράγουν στην Ευρώπη θα είναι οι γερμανικές.
*Ναι, μα τότε σε ποιον θα πουλάνε εάν δεν υπάρχουν εισοδήματα εργασίας που να επιτρέπουν αγορές γερμανικών προϊόντων;
*Αυτή είναι η δυσκολία. Θα πρέπει να δημιουργηθούν εναλλακτικές απασχολήσεις σε άλλους τομείς, κυρίως υπηρεσιών, στη δυτική Ευρώπη. Οχι όμως στη μεταποίηση, όπου η Γερμανία έχει ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα στην τεχνολογία και θέλει να συγκεντρώσει όλη την ευρωπαϊκή παραγωγή. Αυτή είναι πιστεύω η βασική στρατηγική της, που ακολουθεί σήμερα μέσω των ασκούμενων πολιτικών καταστροφής της παραγωγικής δυναμικότητας στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε.
Καθώς θα πέφτουν οι μισθοί στις χώρες αυτές θα εισέρχονται οι γερμανικές επιχειρήσεις να παράγουν καλύπτοντας το επιχειρηματικό κενό αναλόγως της ανάπτυξης της αγοράς, του μεγέθους της και της διανομής. Ομως, τελικά στόχος είναι η Γερμανία να γίνει η βιομηχανική βάση όλης της Ευρώπης κι αυτό σημαίνει πως πρέπει όλοι να περάσουν από αυτή τη διαδικασία προσαρμογής, όπου οι εθνικοί βιομηχανικοί κλάδοι θα συνεχίσουν να συρρικνώνονται. Και ο ευκολότερος τρόπος να γίνει αυτό είναι μέσω της δημοσιονομικής και εισοδηματικής λιτότητας που μειώνει δραματικά την εγχώρια ζήτηση.
*Αν ήσασταν εσείς ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών τι θα κάνατε διαφορετικά στη σχέση σας με την τρόικα;
*Το πρόβλημα είναι πως δεν μπορεί κανείς να υπόσχεται να κάνει οτιδήποτε ζητά η τρόικα. Σε κάποιο σημείο πρέπει να σταματήσει να λέει «ναι» σε μια πολιτική που αποτυγχάνει γιατί καταστρέφει και γι' αυτό αναθεωρείται κάθε τόσο. Η στάση αυτή δεν είναι μόνον εσφαλμένη αλλά και χαζή, γιατί ενθαρρύνει την τρόικα να συνεχίζει να πιέζει. Σε κάποια φάση πρέπει να αποφασίσετε για το αν την αντέχει η εθνική και πολιτική σταθερότητα της χώρας. Πρέπει να ορίσετε τον πυθμένα του πηγαδιού και να πείτε «εντάξει, να πέσει η οικονομία άλλο ένα 2%, αλλά μέχρις εκεί και μη παρέκει.
*«Να πατήσεις πόδι» ακόμη κι αν έχεις υπογράψει το Μνημόνιο κι έχεις ανειλημμένες υποχρεώσεις;
*Ακριβώς. Γιατί πολύ απλά διαπιστώνεις το μέγεθος της καταστροφής και την αποτυχία μιας πολιτικής κοινωνικά και πολιτικά μη βιώσιμης, είτε με ηθικούς όρους είτε με βάση την οικουμενική διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για εργασία και επιβίωση, που όλες οι κυβερνήσεις έχουν υπογράψει. Χρειάζεται λοιπόν να βρούμε τα μέσα με τα οποία θα διασφαλίσουμε το ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να το κάνεις.
Δείτε το παράδειγμα της Αργεντινής, η οποία κατέρρευσε πολύ ταχύτερα μεταξύ 1998-2001.
Το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να μην πληρώσουν άλλο χρέος. Στην Ελλάδα αυτό είναι πιο εύκολο γιατί όλο το χρέος σχεδόν έχει περάσει από τα ιδιωτικά χέρια στον επίσημο τομέα. Συνεπώς, αν η Ελλάδα αποφασίσει να μην εξυπηρετήσει άλλο το χρέος της, αυτό δεν θα δημιουργήσει προβλήματα.
Ούτε η ΕΚΤ ούτε το ΔΝΤ θα καταρρεύσουν. Κανείς δεν θα μπει σε συστημικές δυσκολίες. Αρα, η αγορά και ο ιδιωτικός τομέας δεν κινδυνεύουν. Το δεύτερο που έκαναν ήταν να εισαγάγουν ένα σύστημα εξασφάλισης ελάχιστου εισοδήματος ανάλογο με αυτό που πρότεινε η κ. Ράνια Αντωνοπούλου πρόσφατα με τον «εργοδότη της τελευταίας καταφυγής», όπου δουλεύεις 4 ώρες ημερησίως και λαμβάνεις το ελάχιστο εισόδημα π.χ. 50 δολάρια, που είναι το 1/4 του ελάχιστου μισθού. Ενα πολύ μικρό ποσό χρημάτων, που όμως δημιούργησε έναν πάτο στην πτώση επιτρέποντας την επιβίωση σε ανθρώπους που δεν είχαν να φάνε και διατήρησε ζωντανή τη δυνατότητα να επιστρέψουν στην απασχόληση. Βασικός στόχος είναι λοιπόν να σταματήσεις την αυτοτροφοδοτούμενη σπειροειδή δυναμική της διαρκούς ύφεσης. Το τρίτο που έκανε ο υπουργός Οικονομικών τους ήταν να θέσει κάθε πολιτική υπό το βασικό κριτήριο του αν εξυπηρετεί τους πολίτες της Αργεντινής. Κάθε πολιτική πρέπει να οδηγεί στη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών της χώρας.
*Γιατί επέλεξαν αυτούς τους τρεις άξονες;
*Ο πρώτος λόγος είναι πολιτικός. Ηθελαν να αποκαταστήσουν το δημοκρατικό καθεστώς, την αξιοπιστία στην αποτελεσματικότητα της δημοκρατικής λειτουργίας και στην ικανότητα της κυβέρνησης να υπηρετήσει το λαό και να ελέγξει τις εξελίξεις στη χώρα. Ο δεύτερος λόγος είναι αυτό που μόλις περιγράψαμε, η ανάγκη δηλαδή να ανακοπεί η χαοτική πτώση και διάλυση της οικονομίας και να αλλάξουν η ψυχολογία και οι προσδοκίες των οικονομικών παραγόντων όσον αφορά τις προοπτικές της οικονομίας.
*Πάντως, αυτό που μας λέτε είναι πως όχι μόνο υπάρχουν «κόκκινες γραμμές» στο τι μπορεί να ανεχθεί η κυβέρνηση μιας χώρας, αλλά και το ότι πολλά πράγματα είναι διαπραγματεύσιμα.
**Ασφαλώς και είναι διαπραγματεύσιμα. Και πράγματα που στην αρχή θεωρούνταν εντελώς εκτός πραγματικότητας, στην πορεία να καταστούν υπό την δυναμική των οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων εφικτά και βιώσιμα. Αρκεί να διεκδικηθούν μαχητικά και αποτελεσματικά εξηγώντας πως τα όρια κάθε πολιτικής τα θέτουν οι ίδιοι οι άνθρωποι που αποτελούν και το αντικείμενό της. 
πηγη