Η Αδελφότητα Γκιουλέν κλονίζει την κυβέρνηση

Ο δισεκατομμυριούχος ιμάμης και το δίκτυο Χιζμέτ, που ελέγχει τράπεζα, εφημερίδα, ξενοδοχεία, 500 ισλαμικά σχολεία αλλά και πολλούς υψηλόβαθμους κρατικούς αξιωματούχους, απειλεί την εξουσία του Ταγίπ Ερντογάν

Του Μιχάλη Ψύλου

«Να κινηθούμε μέσα στις αρτηρίες του συστήματος χωρίς ουδείς να προσέξει την ύπαρξή μας, μέχρι να φτάσουμε σε όλα τα κέντρα εξουσίας» έλεγε το 1999 σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα προς τους οπαδούς του ο δισεκατομμυριούχος Τούρκος ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν, υποδεικνύοντάς τους τον τρόπο κατάληψης της εξουσίας από τους κεμαλιστές.

Το κεμαλικό κατεστημένο υποχρέωσε τότε τον Γκιουλέν να αυτοεξοριστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρώην πνευματικός καθοδηγητής του Ερντογάν, ο Γκιουλέν στήριξε σθεναρά το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και συνέβαλε στην αναρρίχησή του στην εξουσία τρία χρόνια αργότερα. Ο Γκιουλέν, έχοντας ιδρύσει από τη δεκαετία του 1970 το δίκτυο Χιζμέτ (Υπηρεσία), απέκτησε μεγάλη επιρροή στην Τουρκία, χτίζοντας μια αυτοκρατορία συνολικής αξίας άνω των 25 δισ. ευρώ.

Ανθρωποι πιστοί στον φιλοδυτικό ιμάμη κατέχουν υψηλές θέσεις στον κρατικό μηχανισμό της Τουρκίας, ιδιαίτερα στην αστυνομία και τη Δικαιοσύνη, αλλά και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Είναι ιδιοκτήτες της Τράπεζας Aysa με πάνω από 100 υποκαταστήματα στην Τουρκία, της εφημερίδας «Ζαμάν» με 500.000 αναγνώστες, υπερπολυτελών ξενοδοχείων, αλλά και ενός τεράστιου δικτύου 500 σχολείων σε όλη την Κεντρική Ασία και τα Βαλκάνια. Τα σχολεία αυτά που προάγουν την τουρκική κουλτούρα βρίσκονται ακόμη και στις ΗΠΑ (υπολογίζονται σε 130 με 45.000 μαθητές). Το FBI ερευνούσε τελευταία τις δραστηριότητες αυτών των σχολείων, αλλά φαίνεται ότι όλα αυτά έχουν σταματήσει, καθώς το δίκτυο του Γκιουλέν οργανώνει πλέον και επισκέψεις στελεχών του Κογκρέσου στην Τουρκία.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που τον κατηγορούν ότι έχει στενές σχέσεις με τη CIA, ενώ ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον έχει πει τα καλύτερα λόγια για τον Τούρκο ιμάμη, που ζει στην Πενσιλβανία. Ο Γκιουλέν ήταν, άλλωστε, από τους πρώτους που είχαν καταδικάσει την τρομοκρατική επίθεση της Αλ Κάιντα το 2001 στην Αμερική. Στο βιβλίο του με τίτλο «Αγάπη και ανεκτικότητα: Προς έναν παγκόσμιο πολιτισμό» ο Γκιουλέν εμφανίζεται να προωθεί την εικόνα ενός μετριοπαθούς Ισλάμ, ενάντια στον ισλαμικό φονταμενταλισμό: «Το Ισλάμ είναι η θρησκεία της ολοκλήρωσης, της ασφάλειας και της ειρήνης». Ο Γκιουλέν καταδικάζει μάλιστα τον ανοιχτό προσηλυτισμό, αλλά καλεί τους μουσουλμάνους να χρησιμοποιούν το δικό τους καθημερινό παράδειγμα για να προσελκύουν τρίτους στη θρησκεία.

Από το 2010 η Αδελφότητα Γκιουλέν μέσω του φίλα προσκείμενου Τύπου είχε αποστασιοποιηθεί από την «αντι-δυτική» εξωτερική πολιτική του Ερντογάν. Είχε καταγγείλει, για παράδειγμα, την αποστολή του σκάφους «Mavi Marmara» στη Γάζα χωρίς ισραηλινή συναίνεση, αμφισβητούσε τα ανοίγματα Ερντογάν προς το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα, διαφωνούσε με την προσέγγιση Αγκυρας – Τεχεράνης. Είχε, με λίγα λόγια, θέσεις προσκείμενες σε αυτές των ΗΠΑ. Το «διαζύγιο» ολοκληρώθηκε τον περασμένο Νοέμβριο μετά την απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν να κλείσει σειρά ιδιωτικών σχολείων που ελέγχονται από τον Γκιουλέν. Σήμερα φαίνεται ότι οι παλιοί σύμμαχοι έγιναν εχθροί. Η αμερικανική επιθεώρηση «Stratfor» χαρακτήριζε πριν από τέσσερα χρόνια τη συμμαχία Ερντογάν – Γκιουλέν «συνασπισμό ευκαιρίας». Οπως έγραφε η αμερικανική επιθεώρηση «οι δύο ηγέτες ανήκουν σε δύο διαφορετικές παραδόσεις του τουρκικού Ισλάμ: ο Ερντογάν είναι παιδί του πολιτικού Ισλάμ και ο Γκιουλέν του μυστικιστικού».

«Το κόμμα του Ερντογάν και οι “Γκιουλενιστές” αντλούν τη δύναμή τους από την ίδια τη συντηρητική, αλλά οικονομικά φιλελεύθερη μεσαία τάξη» λέει ο Τούρκος αναλυτής Μπαϊράμ Μπαλσί. «Μοιράζονταν την ίδια αποστροφή προς την πολιτική επιρροή που είχε στην Τουρκία ο στρατός. Τώρα που ο κοινός εχθρός εξουδετερώθηκε, ήταν φυσικό η συμμαχία αυτή που είχε σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει τον στρατό τελικά να σπάσει », λέει ο Μπαϊράμ Μπαλσί.

Οι «Γκιουλενιστές» φαίνεται να θέλουν τώρα να επηρεάσουν πολύ περισσότερο ή ακόμη και να πάρουν την εξουσία από τον Ερντογάν, όπως υποστηρίζουν φίλα προσκείμενοι στον Τούρκο πρωθυπουργό αναλυτές. Ο ίδιος ο Ερντογάν έκανε λόγο για «βρόμικο deal» που έχει στόχο να κάνει τους οπαδούς του «κράτος εν κράτει» σε συνεργασία με «σκοτεινές δυνάμεις» που «απειλούν το έθνος μέσα και έξω». Απέφυγε, ωστόσο, να τις κατονομάσει.

Η επιθεώρηση «Stratfor» είχε προβλέψει στην έκθεσή της το 1999 ότι «η κοινότητα του Φετουλάχ Γκιουλέν είναι μια πολιτική δύναμη και ο κόσμος θα ακούσει πολλά για αυτήν τα επόμενα χρόνια». Φαίνεται ότι τα γεγονότα των τελευταίων ημερών το επιβεβαιώνουν. «Η αδελφότητα Γκιουλέν κλονίζει την εξουσία στην Αγκυρα» γράφει η γαλλική «Μοντ».

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

olympia